Σάββατο 5 Νοεμβρίου 2011

Βαρουφάκης, Γ.- Ένα Όχι υπέρ της Ευρώπης


Σκίτσο: Ανδρέας Πετρουλάκης
Σκίτσο: Ανδρέας Πετρουλάκης
1 εικόνα
Η κα Merkel και ο κος Sarkozy έχουν κάθε λόγο να είναι θυμωμένοι με τον κ. Παπανδρέου. Πριν μερικές μέρες προσυπέγραψε την Συμφωνία του Οκτωβρίου. Όσο εκείνοι ανακοίνωναν την (πολύ κακή για την Ευρώπη και καταδικαστική για την Ελλάδα) συμφωνία, εκείνος καθόταν ήσυχα-ήσυχα και τους άκουγε. Στο τέλος μάλιστα τους χειροκρότησε. Κι όταν ήρθε η σειρά του να μιλήσει, απευθυνόμενος στον ελληνικό λαό, υπερθεμάτισε για την εν λόγω συμφωνία. Μέρες μετά, χωρίς καμία συζήτηση μαζί τους, ήρθε η ανακοίνωση του δημοψηφίσματος το οποίο  θέτει την συμφωνία, προσωρινά τουλάχιστον, στο ψυγείο - μια συμφωνία που, υποτίθεται, έπρεπε να εφαρμοστεί άμεσα για να ανατρέψει το κακό κλίμα στις αγορές.
Οι κα Merkel και ο κος Sarkozy δεν αμφισβητούν το δικαίωμα του έλληνα πρωθυπουργού να θέσει την Συμφωνία του Οκτωβρίου σε δημοψήφισμα. Αμφισβητούν όμως το ηθικό και πολιτικό δικαίωμα κάθε ευρωπαίου ηγέτη, ιδίως δε του έλληνα πρωθυπουργού, να προβεί σε μια τέτοια κίνηση μονομερώς μετά από μια συμφωνία η οποία προέκυψε ως αποτέλεσμα δεκάδων ωρών διαβουλεύσεων. Με το δίκιο τους λένε στον κ. Παπανδρέου: Αν διαφωνούσες με την συμφωνία, γιατί την υπέγραψες; Κι αν συμφωνούσες, αλλά ήθελες να θέσεις την συμφωνία στην κρίση των συμπολιτών σου, γιατί δεν μας είχες προετοιμάσει ώστε να λάβουμε κι εμείς τα μέτρα μας μπροστά σε ένα πιθανό όχι; Πράγματι, αν κάθε ευρωπαίος ηγέτης συμπεριφερόταν όπως ο κ. Παπανδρέου, ασκώντας το (πραγματικά αναφαίρετο) δικαίωμά του ανάλογα, τότε θα εξαφανιζόταν η όποια προοπτική σύγκλισης στο πλαίσιο Συνόδων Κορυφής. (Φαντάζεστε τι θα λέγαμε για την κα Μέρκελ αν, χωρίς προειδοποίηση, έθετε σε δημοψήφισμα συμφωνία που επετεύχθη μετά από κοπιαστικές συζητήσεις και που μας ικανοποιούσε, όπως ικανοποιεί τον μέσο Γερμανό σήμερα η Συμφωνία του Οκτωβρίου;) 
Ο θυμός της κα Merkel και του κου Sarkozy είναι λοιπόν κατανοητός. Όμως, ο τρόπος που αντέδρασαν χτες κινείται μεταξύ της ηλιθιότητας και της αθλιότητας. Πώς αντέδρασαν; Απειλώντας τον ελληνικό λαό ότι ένα "όχι" στο δημοψήφισμα θα σημάνει έξοδο από το ευρώ και, συνεπώς, από την ΕΕ. Πρόκειται για ηλιθιότητα επειδή, όπως έχω πολλές φορές εξηγήσει, η έξοδος από το ευρώ έστω και μιας μόνο μικρής χώρας θα σημάνει την άμεση κατάρρευση του κοινού νομίσματος. Η απειλή της κας Merkel και του κου Sarkozy θυμίζει τον πατέρα που απειλεί το παιδί του πως αν δεν φάει το φαϊ του εκείνος θα κρατήσει την αναπνοή του μέχρι να σκάσει. Μια απειλή που κανένα παιδί δεν θα πιστέψει ποτέ. Άρα, μια ηλίθια απειλή. Γιατί και άθλια; Επειδή απειλώντας τον ελληνικό λαό με αποπομπή από το ευρώ και την ΕΕ σε περίπτωση ενός 'όχι' στο δημοψήφισμα, η κα Merkel και ο κος Sarkozy εξευτελίζουν την ιδέα μιας ενωμένης, ευνομούμενης Ευρώπης.
Από πού κι ως πού η διαφωνία ενός λαού με ένα συγκεκριμένο πακέτο μέτρων για την Κρίση ταυτίζεται με εθελούσια έξοδο από τη ίδια την Ευρώπη;
Με ποιο δικαίωμα απαγορεύεται σε έναν λαό να διαφωνήσει με τις ανόητες συνταγές τους υπό την απειλή ότι η διαφωνία θα τιμωρηθεί με αποπομπή;
Πώς αποφάσισαν οι δύο ηγέτες να γράψουν, κατά το δοκούν, στα παλιά τους τα παπούτσια την Συμφωνία της Λισαβώνας η οποία ρητώς λέει πως δεν υπάρχει διαδικασία αποπομπής χώρας-μέλους της ευρωζώνης;
Την άποψη μου για την κίνηση Παπανδρέου την κατέθεσα χτες και δεν θα την επαναλάβω. Κοιτώντας μπροστά, έχουμε ένα δημοψήφισμα. Το οποίο μας ζητά να κρίνουμε, ως Έλληνες και ως Ευρωπαίοι, αν η Συμφωνία του Οκτωβρίου είναι καλή για την Ελλάδα και για την Ευρώπη. Καλούμαστε να απαντήσουμε αυτό το ερώτημα και όχι κάποιο άλλο. Να πούμε ένα ΝΑΙ ή ένα ΟΧΙ στην συγκεκριμένη συμφωνία. Μόνο σε αυτήν. Έχουμε την ιερή υποχρέωση να κλείσουμε τα αυτιά μας στην χυδαία ταύτιση του ερωτήματος αυτού με το εάν θέλουμε να παραμείνουμε στην ευρωζώνη. Και να στηλιτεύσουμε όποιον ή όποια (π.χ. την κα Merkel, τον κ. Sarkozy, τους κύκλους που εκφράζουν τον κ. Παπανδρέου και οι οποίοι πασχίζουν, σε αγαστή σύμπνοια με την κα Merkel και τον κ. Sarkozy να εκβιάσουν ένα ΝΑΙ από τον ελληνικό λαό) προσπαθήσει να μας πείσει ότι ένα ΟΧΙ αποτελεί επιλογή εξόδου από το ευρώ και την ΕΕ. Αν κάποιοι θέλουν την απάντηση του ελληνικού λαού σε αυτό το ερώτημα, ας το θέσουν σε ξεχωριστό δημοψήφισμα. Να μας ρωτήσουν δύο ανεξάρτητα ερωτήματα:
1. Θέλετε να μείνουμε στο ευρώ;
2. Συμφωνείτε στην εφαρμογή της Συμφωνίας του Οκτωβρίου;
Αν μπορούσα να απαντήσω και στα δύο ερωτήματα θα απαντούσα ΝΑΙ στο πρώτο και ΟΧΙ στο δεύτερο, καθώς θεωρώ ότι το ΟΧΙ στο δεύτερο ερώτημα αποτελεί προαπαιτούμενο για να μπορέσει η ιστορία να απαντήσει καταφατικά στο πρώτο. Επειδή για να υπάρχει και στο μέλλον ευρώ πρέπει πρώτα να διασωθεί το κοινό νόμισμα. Και επειδή για να διασωθεί το ευρώ πρέπει να καταργηθεί η Συμφωνία του Οκτωβρίου. Γιατί; Επειδή η εφαρμογή της θα επισπεύσει, αντί να σταματήσει, την κατάρρευση της ευρωζώνης.(*)
Όπως όμως φαίνεται, θα μας θέσουν μόνο το δεύτερο ερώτημα εκβιάζοντας μας με την ανυπόστατη απειλή πως ένα ΌΧΙ σε αυτό θα εκληφθεί ως ΟΧΙ στο μη ερωτηθέν πρώτο ερώτημα. Εμείς όμως δεν πρέπει να "μασήσουμε" - να μην  πέσουμε στην παγίδα. Όσοι δεν θέλουμε την έξοδο από το ευρώ πρέπει, κόντρα στους ισχυρισμούς των κκ. Merkel, Sarkozy και Παπανδρέου, να πούμε όχι στην Συμφωνία του Οκτωβρίου βοηθώντας έτσι το ευρώ και την Ενωμένη Ευρώπη να επιβιώσουν.
(*) Έχω αναλύσει επαρκώς τις καταστροφικές διατάξεις της Συμφωνίας του Οκτωβρίου στο παράρτημα στο τέλος του χτεσινού μου άρθρου. Γι' αυτό δεν θα σας ξανακουράσω επαναλαμβάνοντάς τα εδώ.

Το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη "Κρίσης λεξιλόγιο" κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποταμός.

Βαρουφάκης,Γ. -Μέγιστη αφροσύνη


Photo: ßlϋeωãvε
Photo: ßlϋeωãvε
1 εικόνα
Ποτέ δεν πρέπει να λέμε όχι από αντίδραση. Όχι λέμε μόνο (ιδίως στους ισχυρούς) όταν έχουμε λόγους να πιστεύουμε ότι ένα ναι θα φέρει μεγαλύτερα δεινά. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, η Ελλάδα έπρεπε να πει όχι στην 'Συμφωνία' της Οκτωβριανής Συνόδου. Επειδή ήταν μια συμφωνία δήθεν που, αν και γιορτάστηκε εντός και εκτός ως 'λύση', στην πραγματικότητα σπρώχνει το ευρώ και την Ελλάδα πιο βαθειά στο τέλμα.
Το όχι εκείνο, όπως έγραφα την ώρα που έκλεινε εκείνη η 'Συμφωνία', έπρεπε να ειπωθεί από το στόμα του πρωθυπουργού της χώρας. Στις Βρυξέλλες. Εντός της Συνόδου. Έτσι ώστε να μην υπάρξει κοινό ανακοινωθέν και οι συζητήσεις να συνεχίζονται έως ότου προκύψει μια πραγματική λύση της Κρίσης του ευρω-συστήματος. Σε ένα μήνα, σε δύο, σε όσο καιρό χρειαζόταν. Αντ' αυτού του όχι, ο πρωθυπουργός άλλη μια φορά υπερθεμάτισε για ένα πακέτο τριών ανόητων μέτρων που ζημιώνουν Ελλάδα και Ευρώπη (βλ. πιο κάτω το παράρτημα με την σχετική ανάλυση).
Με ρωτούν πολλοί: Δεν είναι καλό που, έστω και τώρα, ο πρωθυπουργός έδωσε την δυνατότητα στους πολίτες να πουν το μεγάλο όχι που εκείνος δείλιασε να πει; Απαντώ αρνητικά. Ο κ. Παπανδρέου απλώς προσέθεσε άλλο ένα σφάλμα στην ακολουθία σφαλμάτων που θα στιγματίσουν την πρωθυπουργική του πορεία. Εξηγώ: Με την επιστροφή του από τις Βρυξέλλες (ακριβώς όπως είχε κάνει τόσο τον Μάρτιο όσο και τον Ιούλιο) ο πρωθυπουργός παρουσίασε στον ελληνικό την 'Συμφωνία' που επετεύχθη ως μια καλή εξέλιξη - μια χαρμόσυνη είδηση. Ζήτησε εύσημα για την διαπραγματευτική επιτυχία του ιδίου και του επιτελείου του. Διατυμπάνισε ότι η Ελλάδα μπορεί να ανασαίνει πλέον ευκολότερα, καθώς απεμπόλησε ένα σημαντικό μέρος του δημόσιου χρέους. Λίγο-πολύ, είπε ό,τι είχε πει και την 25η του περασμένου Μαρτίου, τότε που κατά την επιστροφή του από την Εσπερία δήλωνε: "Η Ευρώπη έπραξε το καθήκον της. Τώρα εμείς μπορούμε να κάνουμε αυτό που πρέπει για την χώρα." Τα ίδια που είχε πει και μετά την 21η Ιουλίου.
Από την στιγμή που και συνυπέγραψε την πρόσφατη Συμφωνία και την παρουσίασε ως 'Λύση', ο κ. Παπανδρέου δεν έχει το ηθικό δικαίωμα απέναντι στους Ευρωπαίους να αρνηθεί τους βασικούς της άξονες. Παράλληλα, το να ισχυριστεί ότι ανακοίνωσε το δημοψήφισμα ώστε να αυξήσει την διαπραγματευτική του ικανότητα απέναντι στους ευρωπαίους ως προς τις λεπτομέρειες της 'Συμφωνίας' (που θα αποφασιστούν εντός των προσεχών εβδομάδων) αποτελεί μέγιστη αφροσύνη: Δεν θέτεις μια συμφωνία που συνυπέγραψες, και την οποία λες ότι πιστεύεις, υπό συνολική αμφισβήτηση για να πετύχεις κάποιες βελτιώσεις στις λεπτομέρειες. Είτε διαφωνείς με τους κεντρικούς άξονες της 'Συμφωνίας', οπότε λες όχι εντός της Συνόδου, είτε συμφωνείς, οπότε δεν κηρύσσεις δημοψήφισμα μήνες μετά. Κι αν αυτό που αποζητάς είναι πολιτική νομιμοποίηση, τότε κηρύσσεις εκλογές.
Εν συντομία, ο πρωθυπουργός αφήνει να εννοηθεί ότι ανακοίνωσε το δημοψήφισμα για να ενισχυθεί η διαπραγματευτική ισχύς της Ελλάδας στις επερχόμενες διαβουλεύσεις επί των λεπτομερειών της 'Συμφωνίας'. Ότι με την απειλή του λαϊκού 'όχι' θα πετύχει καλύτερους όρους για την χώρα. Ότι το δημοψήφισμα αποτελεί εργαλείο για να εκμαιεύσει υποχωρήσεις από τους ξένους. Τίποτα από αυτά δεν ισχύει. Απολύτως τίποτα.
Ο κ. Παπανδρέου δεν χρησιμοποιεί το δημοψήφισμα ως διαπραγματευτικό χαρτί εναντίον της κας Μέρκελ (αυτό μπορούσε να το κάνει χωρίς δημοψήφισμα απειλώντας με ένα δικό του όχι εντός της Συνόδου) αλλά στο εσωτερικό της χώρας. Αρχικά, ως διαπραγματευτικό χαρτί απέναντι στους βουλευτές του, στους οποίους ουσιαστικά λέει: "Ξαναστηρίξτε με, αγνοώντας την λαϊκή κατακραυγή, μιας και έχω εξασφαλίσει το δικαίωμα στον λαό να μιλήσει μόνος του σε δυο-τρεις μήνες." Και τότε, όταν θα έρθει η ώρα του δημοψηφίσματος, ο κ. Παπανδρέου θα πει σε εμάς τους πολίτες: "Είτε λέτε ναι στην Συμφωνία που σας έφερα είτε επιλέγετε μια Ελλάδα εκτός Ευρώπης."
Τα ψέμματα όμως έχουν πάντα ένα τέλος.
Κύριε Παπανδρέου, σφάλατε κατ' εξακολούθηση σε όλη την διάρκεια της Κρίσης.
Αποδεχθήκατε μια δανειακή συμφωνία, τον Μάη του 2010, που κανείς σώφρων δεν θα αποδεχόταν, παρουσιάζοντάς την μάλιστα ως την μοναδική εναλλακτική της καταστροφής.
Προσθέσατε, όπως ο Macbeth, το ένα εγκληματικό λάθος στο άλλο και, κάθε φορά, το παρουσιάζατε ως 'λύση', 'επιτυχία', 'ελπίδα' την ώρα που η βάθαινε τόσο η εθνική όσο και η προσωπική σας τραγωδία
• Τώρα, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να παρατείνετε την παραμονή σας στην πρωθυπουργία, δεν διστάζετε να διακινδυνεύσετε την ευρωπαϊκή θέση της χώρας, θέτοντας τον ελληνικό λαό προ του διλήμματος: Είτε ψηφίζεις 'ναι' στο δημοψήφισμα είτε εγκαταλείπουμε την Ευρώπη.
Φτάνει πια. Αρκετή ζημιά κάνατε. Ήρθε η ώρα της παραίτησης όσο υπάρχει ακόμα καιρός. Καιρός να μην προστεθεί στις επιπτώσεις των δικών σας αποτυχιών, πέραν της οικονομικής κατάρρευσης, και η απομάκρυνση της χώρας από την Ευρώπη.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Οι λόγοι που η Ελλάδα, δια στόματος πρωθυπουργού, έπρεπε να έχει ασκήσει βέτο στην τελευταία 'Συμφωνία'
Τρεις ήταν οι άξονές της: (1) Ελληνικό χρέος, (2) Χρηματοδότηση Ιταλίας-Ισπανίας μέσω ενός ενισχυμένου EFSF, (3) Επανακεφαλαιοποίηση των ευρωπαϊκών τραπεζών. Ας δούμε γιατί η Συμφωνία στην οποία κατέληξαν ήταν απαράδεκτη και ως προς τους τρεις αυτούς άξονες.
(1) Ελληνικό χρέος
Το μεγάλο σφάλμα της ΕΕ είναι η επιμονή της να μην χαρακτηριστεί ως 'πιστωτικό γεγονός' το κούρεμα των προ του Μαΐου 2010 ομολόγων. Το σκεπτικό είναι ότι ένα τέτοιο 'γεγονός' θα πυροδοτήσει τα ασφάλιστρα CDS με αποτέλεσμα (α) να κερδίσουν οι κερδοσκόποι που τα αγόρασαν, και (β) να χάσουν κι άλλα οι τράπεζες που τα εξέδωσαν. Ανοησίες! Οι κερδοσκόποι έχουν πιο πολλά να κερδίσουν αν δεν πυροδοτηθούν τα CDS. Από την περασμένη εβδομάδα, hedge  funds αγοράζουν σωρηδόν ελληνικά ομόλογα (με έκπτωση 60% από την ονομαστική τους αξία) τα οποία λήγουν τα επόμενα δύο χρόνια. Γιατί; Επειδή η Συμφωνία επιμένει ότι το κούρεμα είναι εθελοντικό (ώστε να μη  αποτελεί 'πιστωτικό γεγονός'). Τα hedge funds αυτά αγοράζουν με σκοπό να απαιτήσουν να πληρωθούν και την τελευταία δεκάρα απειλώντας ότι, διαφορετικά, θα προσφύγουν στην ISDA (την επιτροπή στην Ελβετία που αποφασίζει πότε έγινε 'πιστωτικό γεγονός') η οποία, θέλοντας και μη, θα αναγκαστεί να πυροδοτήσει τα CDS. Αν τους "βγει", θα έχουν αποδόσεις πάνω από 120%. Ποιος είπε λοιπόν ότι η πυροδότηση των CDS ωφελεί τους κερδοσκόπους; Το αντίθετο συμβαίνει. Αν η ΕΕ απεμπολούσε την φοβία για την πυροδότηση των CDS, θα επέλεγε ένα υποχρεωτικό κούρεμα της τάξης του 80%, θα επέτρεπε στις τράπεζες που έχουν αγοράσει CDS να επωφεληθούν από την ασφάλεια που αυτά τους παρέχουν, τα hedge  funds θα έχαναν τα στοιχήματά τους και, το πιο σημαντικό, δεν θα ζητούσαν οι ευρωπαίοι από την Ελλάδα €30 δισ σε δωράκια για τους τραπεζίτες ώστε οι τελευταίοι να αποδεχθούν να προσποιούνται ότι το κούρεμα του 50% θα είναι εθελοντικό.
Συνεπώς, το ελάχιστο που έπρεπε να απαιτήσει ο κ. Παπανδρέου στις Βρυξέλλες ήταν η υποχρεωτικότητα του κουρέματος, η μεγαλύτερη έκτασή του (τουλάχιστον 70%), η πυροδότηση των CDS, και η συμμετοχή στο κούρεμα και των ομολόγων που κατέχει η ΕΚΤ. Επί πλέον, έπρεπε να μπει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης η παράλληλη ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας με επενδυτικό πρόγραμμα της τάξης του 10% του ΑΕΠ της χώρας. Γιατί αν η Ευρώπη ενδιαφέρεται πραγματικά για το ποσοστό χρέους μας το έτος 2020 θα πρέπει όχι μόνο να ελαφρύνει τον αριθμητή του κλάσματος (το χρέος) αλλά και να ενισχύσει τον παρονομαστή του (το ΑΕΠ).
(2) Χρηματοδότηση Ιταλίας-Ισπανίας μέσω ενός ενισχυμένου EFSF
Δώστε βάση σε τι συμφωνήσαμε ως προς αυτό το ακανθώδες ζήτημα, από το οποίο βέβαια εξαρτώνται όλα τα της χώρας μας σενάρια (καθώς τα πάντα είναι στον αέρα, ως προς την Ελλάδα, ενόσω Ιταλία και Ισπανία καταρρέουν): Συμφωνήσαμε να προσπαθήσουμε να καλύψουμε μια τρύπα των €3000 δισ με ένα ποσό των €250 δισ (τόσα έχουν απομείνει στα ταμεία του EFSF μετά από τα πακέτα διάσωσης Ιρλανδίας και Πορτογαλίας). Πως γίνεται αυτό; Αποφασίσαμε, λέει, το EFSF να δανειστεί από ιδιώτες €5 για κάθε €1 που διαθέτει. Έτσι, τα €250 δισ για γίνουν πάνω από €1000 δισ. Και επειδή αυτά δεν φτάνουν για να καλυφθεί η τρύπα των €3000 δισ που είναι το χρέος της Ιταλίας και της Ισπανίας, συμφωνήσαμε ότι, αντί να τους δανείζει το EFSF (όπως κάνει στην Ιρλανδία, ή όπως η τρόικα δάνεισε εμάς), θα κάνουμε το εξής πανέξυπνο: Θα βάλουμε τους ιδιώτες να δανείζουν τις δύο αυτές χώρες και το EFSF θα τους ασφαλίζει σε περίπτωση έως και 20% κουρέματος. Τέλειο;
Κοιτάξτε τώρα να δείτε πόσο γελοία είναι όλα αυτά. Πρώτον, το EFSF ουσιαστικά θα εκδίδει ασφαλιστήρια τύπου CDS για να ασφαλίζει τους νέους ομολογιούχους της Ιταλίας και της Ισπανίας. Ποιοι θα το κάνουν αυτό; Οι ίδιοι οι ευρωπαίοι που μόλις τώρα επέβαλαν στους ομολογιούχους του ελληνικού χρέους 'εθελοντικό' κούρεμα 50% στερώντας τους παράλληλα το δικαίωμα να εξαργυρώσουν τα ασφάλιστρα CDS που είχαν αγοράσει! Γιατί να πιστέψουν το EFSF οι ιδιώτες που σκέφτονται να αγοράσουν Ιταλικά ομόλογα ότι η Ευρώπη δεν θα τους την φέρει, σε μια δύσκολη στιγμή, όπως συνέβη με τους κατόχους των CDS επί των ελληνικών ομολόγων; Δεύτερον, η Ευρώπη ουσιαστικά ζητά από τους ιδιώτες να την δανείσουν δύο φορές. Μία φορά να δανείσουν το EFSF, ώστε αυτό να εκδώσει ασφαλιστήρια για τα Ιταλο-ισπανικά ομόλογα. Και μια δεύτερη φορά αγοράζοντας αυτά τα Ιταλο-ισπανικά ομόλογα! Τρίτον, και φαρμακερότερον: Από τα €250 δισ εναπομείναντα διαθέσιμα του EFSF, στην βάση των οποίων θα αποζητηθούν δανεικά από τους ιδιώτες για να ασφαλιστούν τα Ιταλο-ισπανικά ομόλογα, ποιες χώρες νομίζετε ότι τα έχουν εγγυηθεί ως επί το πλείστον (αυτά τα €250 δισ); Θα με πιστέψετε αν σας απαντήσω ότι τα εγγυώνται η... Ιταλία και η Ισπανία; Στο λόγο της τιμής μου. Αυτή είναι η λύση που ενέκριναν οι ηγέτες μας την περασμένη εβδομάδα ως προς Ιταλία και Ισπανία. Να τους χαιρόμαστε.
(3) Επανακεφαλαιοποίηση των ευρωπαϊκών τραπεζών
Αυτός είναι ο άξονας όπου η διαπλοκή υπερτερεί της ανοησίας. Η 'λύση' που προκρίθηκε παρουσιάζεται μεν ως επανακεφαλαιοποίηση αλλά στην ουσία δεν είναι τίποτα άλλο από άλλο ένα φύλο συκής ώστε να μην γίνει επανακεφαλαιοποίηση. Οι τραπεζίτες, εάν τους αφήσεις να προχωρήσουν κατά το δοκούν, δεν έχουν κανένα σκοπό να λάβουν κεφάλαια από το ευρωπαϊκό δημόσιο. Δεν χρειάζεται! Έλαβαν το πράσινο φως να τραβήξουν το ζήτημα για έναν ολόκληρο χρόνο χωρίς να κάνουν τίποτα το ουσιαστικό. Κι αν κάνουν κάτι, εις βάρος της πραγματικής οικονομίας θα είναι. Γιατί; Επειδή ο όρος που τους επιβάλλεται είναι να φτάσει στο 9% το ποσοστό κεφαλαίων (ως προς τα ανοίγματά τους). Αντί λοιπόν να δεχθούν κεφάλαια από το EFSF (με αντάλλαγμα μετοχές που θα περάσουν στο ευρωπαϊκό δημόσιο) ώστε να πάψουν να λειτουργούν ως ζόμπι, θα προτιμήσουν να μειώσουν τα ανοίγματά τους - θα δανείζουν ακόμα λιγότερο τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Ακριβώς αυτό που χρειάζεται η ευρωπαϊκή οικονομία!
Από τα παραπάνω είναι υπεράνω οποιασδήποτε αμφισβήτησης το συμπέρασμα ότι ο πρωθυπουργός της Ελλάδας είχε ιερή υποχρέωση να πει όχι σε αυτήν τη 'Συμφωνία' στις Βρυξέλλες, εξηγώντας στους εταίρους μας (βλ. τους παραπάνω λόγους) γιατί όποιος αγαπά την Ευρώπη δεν μπορεί να συνυπογράφει αυτές τις ανοησίες. Όχι να πει 'ναι' εκεί και πετάξει το μπαλάκι σε έναν διχασμένο και θυμωμένο λαό στον οποίο θα πουν ότι ένα 'όχι' σημαίνει έξοδο από την Ευρώπη.

ένα άρθρο των πρωταγωνιστών

Ομιλία του Αλέκου Παπαδόπουλου, στις 23.11.2010 στο ΕΛΙΑΜΕΠ


Δημοσιευμένο στο facebook
Ομιλία του Αλέκου Παπαδόπουλου, στις 23.11.2010 στο ΕΛΙΑΜΕΠ- επαναλαμβάνω: στις 23 Νοεμβρίου του 2010: 
«Θα ζήσουμε για πολλά χρόνια υπό διεθνή οικονομικό έλεγχο. Δεν πρέπει η χώρα ν’ αφεθεί να σέρνεται και ο λαός να βαυκαλίζεται με αυταπάτες και ψεύδη που του καλλιεργούν καθημερινά οι κατεστημένοι της χώρας.
Οι περιστάσεις απαιτούν έναν άλλο τύπο και κυρίως ένα άλλο πνεύμα διακυβέρνησης. Κατά καιρ
ούς έχει γίνει συζήτηση για οικουμενικά σχήματα και κυβερνήσεις τεχνοκρατών. Δεν πιστεύω ότι υπάρχουν τέτοιες λύσεις εντός των σημερινών τειχών. Το πολιτικό σύστημα χρειάζεται το ίδιο έναν ισχυρό κλονισμό πριν επιχειρήσει αξιόπιστα να καθοδηγήσει τη χώρα στην έξοδο από την κρίση.
Προτείνω μέσα στο 2011 η Βουλή να εγκρίνει τη συγκρότηση μιας ανεξάρτητης επιτροπής κύρους, η οποία θα συντάξει ένα θαρραλέο και ριζοσπαστικό “πενταετές πρόγραμμα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης”, στην ουσία δηλ. ένα σχέδιο αναγέννησης, που θα οδηγήσει τη χώρα συντεταγμένα, πειθαρχημένα και χρονοστοχευμένα στην έξοδο από την κρίση. Το σχέδιο αυτό θα πρέπει να κριθεί από το λαό με εκλογές – το ξαναλέω μ’ ΕΚΛΟΓΕΣ - . Τις εκλογές αυτές βέβαια δεν τις εννοώ και δεν τις προτείνω σε καμιά περίπτωση ως ένα από τα συνήθη πολιτικά παίγνια και καμώματα του συστήματος αλλά εκλογές με “ανοικτά τα βιβλία”, για να επιτευχθεί εθνική συμφωνία με βάση αυτό το πενταετές πρόγραμμα, που υπερβαίνει κόμματα και εκλογικές περιόδους. Θα ενσωματώνει τα μέτρα του μνημονίου και θα κινείται πέραν αυτού. Για ν’ αναλάβουν όλοι την ευθύνη τους για το μέλλον της χώρας, και πολύ περισσότερο ο λαός.
Μόνο με αυτή την προϋπόθεση μπορεί να επιτευχθεί εθνικό consensus. Μόνο έτσι μπορούν να ληφθούν αποφάσεις εθνικών διαστάσεων. Μόνο έτσι δεν θα κοροϊδεύουμε τους εαυτούς μας με ψευτοσυναινέσεις, ημίμετρα και αλυσιτελείς δήθεν μεταρρυθμίσεις. Μόνο έτσι μπορούν να διασφαλιστούν κοινωνικές συμμαχίες και ισχυρές πολιτικές νομιμοποιήσεις.»

ΠΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ- Η ιστορία με το δίκαιο των ελληνικών ομολόγων είναι, ίσως, το μεγαλύτερο μυστικό της ελληνικής κρίσης

ΑΥΤΟ ΙΣΩΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ''ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ''


Παρά το γεγονός πως στην Ελλάδα επικρατεί ακόμη πολιτικό χάος η κατεύθυνση προς την οποία θα κινηθούν τα πράγματα όσον αφορά στο οικονομικό μέλλον της χώρας φαίνεται πως έχει καθοριστεί: Κυβέρνηση και αντιπολίτευση θα στηρίξουν την υπογραφή της νέας συμφωνίας της 27ης Οκτωβρίου 'ως έχει', ώστε να αποφευχθεί η πτώχευση και η έξοδος της χώρας από το ευρώ, καθώς τα ταμειακά της διαθέσιμα τελειώνουν περί τα μέσα Δεκεμβρίου.


Σύμφωνα με ρεπορτάζ της γερμανικής τηλεόρασης ARD, ωστόσο, το οποίο προβλήθηκε στις 27 Οκτωβρίου αλλά και σύμφωνα με ρεπορτάζ της Wall Street Journal το οποίο δημοσιεύτηκε το πρωί της 4ης Νοεμβρίου, προκειμένου οι τράπεζες να αποδεχτούν το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων που κατέχουν κατά 50%, η Ελλάδα συμφώνησε στη μετατροπή του δικαίου που διέπει τα ομόλογα αυτά από το ελληνικό στο αγγλικό.


Με βάση την ισχύουσα μέχρι στιγμής νομοθεσία και όσο το δίκαιο των ελληνικών ομολόγων παραμένει το ελληνικό, αν η Ελλάδα δεν αποφύγει την πτώχευση μπορεί να αποπληρώσει το χρέος που βρίσκεται στα χέρια ιδιωτών και όχι θεσμικών δανειστών (ΔΝΤ – ΕΕ) σε δραχμές, χωρίς να έχει καμία νομική κύρωση. Οι δανειστές σε αυτήν την περίπτωση υποχρεούνται να αποδεχτούν την αποπληρωμή στο ελληνικό νόμισμα. Έτσι η Ελλάδα μπορεί πολύ απλά να τυπώσει τόσες δραχμές όσο είναι το χρέος της στους ιδιώτες και να το ξεπληρώσει.


Αντίθετα, αν το δίκαιο αλλάξει στο αγγλικό όπως προβλέπεται στη συμφωνία της 27ης Οκτωβρίου με βάση τα δύο προαναφερθέντα ρεπορτάζ, σε περίπτωση πτώχευσης η Ελλάδα θα πρέπει να αποπληρώσει το σύνολο του χρέους της σε ευρώπαρά το γεγονός ότι η ισοτιμία δραχμής – ευρώ θα κυλήσει πιθανόν κάτω από το 700/1. Κάτι τέτοιο θα σημαίνει την οριστική παράδοση της χώρας στους δανειστές της, οι οποίοι θα μπορούν να διεκδικήσουν και να επιβάλλουν νομικά στην Ελλάδα είτε την αποπληρωμή του χρέους στο ακέραιο μέσω της επιβολής επαχθών φόρων στους πολίτες είτε την κατάσχεση δημόσιας περιουσίας είτε και τα δύο ταυτόχρονα.


Η ιστορία με το δίκαιο των ελληνικών ομολόγων είναι, ίσως, το μεγαλύτερο μυστικό της ελληνικής κρίσης. Μελέτη των νομικών τμημάτων των πανεπιστημίων της Νέας Υόρκης, του Σικάγου και του Duke που καταρτίστηκε το Φεβρουάριο του 2011 αναφέρει σχετικά τα εξής: “Αν επρόκειτο για μία σειρά πτωχεύσεων κρατών της Λατινικής Αμερικής, όπως για παράδειγμα της Αργεντινής, τότε το χρέος θα ήταν σχεδόν εξ ολοκλήρου σε ξένο νόμισμα και διεπόμενο από ξένο δίκαιο, κατά κανόνα της Νέας Υόρκης ή Αγγλικό. Αλλά στην περίπτωση της Ελλάδας η συντριπτική πλειοψηφία των ομολόγων διέπεται από το ελληνικό δίκαιο και έτσι η Ελλάδα είχε ένα πραγματικό πλεονέκτημα καθώς μπορούσε να αλλάξει το δίκαιο με αποτέλεσμα να τροποποιηθούν οι όροι των συμβολαίων των ομολόγων και έτσι να προωθήσει τις όποιες αλλαγές την εξυπηρετούσαν.


Σήμερα περίπου 220 με 280 δις ευρώ ελληνικού χρέους διέπονται από το ελληνικό δίκαιο (αναλόγως του δικαίου που διέπει τα ομόλογα που αγόρασε η ΕΚΤ). Όπως και να έχει το ύψος του διεπόμενου από ελληνικό δίκαιο χρέους είναι εξαιρετικά μεγάλο.
Η Ελλάδα μπορεί να αλλάξει το δίκαιο έτσι ώστε αν το 51% των κατόχων χρέους συμφωνεί να είναι υποχρεωτική για όλους μία αναδιάρθρωση κατά 50%, 60%, 70% ή και περισσότερο (όσο λιγότερο τόσο πιο πιθανή η αναδιάρθρωση να αντέξει νομικά σε οποιαδήποτε δικαστική αμφισβήτηση της). Αφήνοντας εκτός τα ομόλογα και το χρέος που κατέχονται από θεσμικούς δανειστές και τα οποία κατά πάσα πιθανότητα θα αποπληρωθούν σε ευρώ, απομένουν περίπου 220 δις ευρώ.
Από αυτά, ωστόσο, περισσότερα από 100 δις κατέχονται από ελληνικές και κυπριακές τράπεζες και φορείς που σημαίνει πως η Ελλάδα μπορεί να προχωρήσει μόνη της σε συμφωνία για αναδιάρθρωση με το 51% των ιδιωτών κατόχων ελληνικών ομολόγων, δηλαδή σε ένα PSI, απλά και μόνο με τη συμμετοχή ελληνικών και κυπριακών τραπεζών και φορέων. Το PSI αυτό θα είναι υποχρεωτικό για όλες τις τράπεζες και το κέρδος για την Ελλάδα θα είναι ανάλογο του μεγέθους της αναδιάρθρωσης. Αν αυτό είχε συμβεί εξ αρχής, τότε η Ελλάδα θα μπορούσε να μειώσει το χρέος της κατά 147 δις ευρώ στις αρχές του 2010, μειώνοντας το χρέος της ως ποσοστό του ΑΕΠ στο 72% μέσα σε λίγους μήνες.


Αν αυτό γίνει σήμερα τότε το ελληνικό χρέος θα μειωθεί από 110 μέχρι 154 δις ευρώ ανάλογα με το ποσοστό κουρέματος που θα επιλεγεί, δηλαδή από 50% μέχρι 70%. Στο σενάριο της μείωσης κατά 70% το ελληνικό χρέος θα μειωθεί στο 87% του ΑΕΠ άμεσα.
Όλα τα παραπάνω που αφορούν αποκλειστικά και μόνο στην Ελλάδα αποτελούν ένα μικρό τμήμα του μεγαλύτερου, ίσως, μυστικού της ευρωπαϊκής κρίσης.
Αυτό, γιατί με βάση την έκθεση των τριών πανεπιστημίων που προανέφερα, το ίδιο νομικό πλεονέκτημα με αυτό της Ελλάδας έχουν, σε διαφορετικό βαθμό και η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ισπανία. Οι λεγόμενες δηλαδή PIGS, υποτιμητικά από τις αγορές (γουρούνια από τα αρχικά Portugal, Ireland, Greece, Spain), κρατούν στα χέρια τους από το ξέσπασμα της κρίσης το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα και όχι μόνο καθώς μπορούν να προχωρήσουν σε αναδιάρθρωση του χρέους τους αυτόνομα προκαλώντας τεράστιες ζημιές στους κατόχους χρέους ενώ μία τέτοια κίνηση τους θα ενεργοποιήσει την πληρωμή των ασφαλίστρων των ομολόγων τους τινάζοντας στον αέρα τράπεζες όπως οι Goldman Sachs, JP Morgan κλπ αλλά και θα προκαλέσει, πιθανόν, την κατάρρευση της ευρωζώνης, τουλάχιστον όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.


Ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας που υπάρχει τόσο μεγάλη κατοχή ελληνικού χρέους από ελληνικές και κυπριακές τράπεζες και φορείς, η προώθηση ενός PSI γρήγορα είναι ιδιαίτερα εύκολη νομικά.
Αλλά ας υποθέσουμε πως η Ελλάδα δε θέλει να κινηθεί εκτός συστήματος ούτε να εκμεταλλευτεί το τεράστιο πλεονέκτημα που έχει στα χέρια της. Ας θεωρήσουμε ως δεδομένο ότι προκειμένου να μην απειληθεί το διεθνές και ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και το κυριότερο το ευρώ η Ελλάδα θα συνεχίζει να προσπαθεί να υπομείνει όσες θυσίες της ζητηθούν προκειμένου να εξασφαλίσει το κοινό καλό και να μην επιδιώξει μία γρήγορη, σχετικά, διέξοδο από τη δραματική θέση στην οποία έχει βρεθεί. Γιατί θα πρέπει, επιπλέον, να απολέσει το δικαίωμα να σκεφτεί και το δικό της συμφέρον αν για τον οποιοδήποτε λόγο αποδειχτεί πως οι εταίροι της είτε έκαναν λάθος στο πρόγραμμα που της επέβαλλαν και έτσι τελικά οδηγηθεί στην πτώχευση είτε τελικά αφού οι ίδιοι έχουν εξασφαλιστεί την εγκαταλείψουν στη μοίρα της;


Για ποιο λόγο η Ελλάδα αποδέχτηκε στη συμφωνία της 27ης Οκτωβρίου να παραδώσει το μεγαλύτερο διαπραγματευτικό της χαρτί για το μέλλον της και αυτό, ίσως, που ανάγκασε τους Ευρωπαίους να τη 'στηρίξουν' μέχρι στιγμής; Και γιατί οι υπόλοιπες χώρες δεν έχουν δεχτεί παρόμοια συμφωνία και συνεχίζουν να έχουν αυτό το πλεονέκτημα στα χέρια τους;


Μόλις πριν λίγες ημέρες ο γνωστός οικονομολόγος Ρουμπινί παρέδωσε στην οικία του ένα μίνι σεμινάριο σε πελάτες του όπου μίλησε για τρία θέματα, με το ένα από αυτά να είναι η κρίση στην Ευρωζώνη (το θέμα δημοσιεύτηκε στην Ελλάδα από το XrimaNews.gr).
 Στην παρουσίαση του είπε πως το σχέδιο του ΔΝΤ και της Γερμανίας για την Ελλάδα είναι να στηριχθεί για τόσο χρονικό διάστημα όσο να είναι έτοιμος ένας μηχανισμός διάσωσης της Ιταλίας και της Ισπανίας και μέχρι τότε, όταν πια θα είναι προφανές πως τα μέτρα λιτότητας δεν πετυχαίνουν, η Ελλάδα να αφεθεί να πτωχεύσει. Ο Ρουμπινί προσδιόρισε τη χρονική στιγμή σε ένα χρόνο περίπου από σήμερα. Υποστήριξε πως η ελπίδα του ΔΝΤ και της Γερμανίας είναι πως μέχρι την πτώχευση της Ελλάδας, η Ιταλία και η Ισπανία θα αντέξουν και δε θα καταρρεύσουν υπό το βάρος των δικών τους προβλημάτων.
Ας ξεκινήσουμε από το δεδομένο πως δε δεχόμαστε την παραπάνω άποψη του Ρουμπινί ως σωστή αλλά αποδεχόμαστε την πιθανότητα να μην είναι λάθος. Λαμβάνοντας επιπλέον υπόψη μας πως μέχρι σήμερα η Τρόικα απέτυχε δραματικά σε όλες τις προβλέψεις της για την Ελλάδα ενώ καμία από τις προβλέψεις της κυβέρνησης για την πορεία της οικονομίας δεν έχει επιβεβαιωθεί γεννιέται το ερώτημα τί θα συμβεί αν Τρόικα και κυβέρνηση κάνουν και τώρα λάθος και η συμφωνία της 27ης Οκτωβρίου δε σώσει τελικά την Ελλάδα και δεν αποτρέψει την πτώχευση της.


Για τη προστασία της Ελλάδας, δεν είναι σωστότερο αν προχωρήσουμε σε αυτήν, αφού αυτό κρίνεται ως αναπόφευκτο από κυβέρνηση και αντιπολίτευση, να κρατήσουμε τουλάχιστον ακέραιο αυτό το εξαιρετικής σημασίας για την επιβίωση της χώρας νομικό μας πλεονέκτημα;
Το καλοκαίρι του 2010 στο άρθρο 'Το κρυφό διαπραγματευτικό χαρτί της Ελλάδας΄ (περιλαμβάνεται στο βιβλίο “Υπόθεση Ελληνική Κρίση – Περίεργες Συμπτώσεις” Εκδόσεις Λιβάνη) παρέθεσα μεταφρασμένο ένα σημαντικό τμήμα της μελέτης του πανεπιστημίου Duke σχετικά με το ελληνικό χρέος και το πώς αυτό μπορεί να αναδιαρθρωθεί από την Ελλάδα αλλά και τη μετάφραση ενός τμήματος μελέτης του πανεπιστημίου Harvard για το πώς πρέπει να γίνει με τον πιο ανώδυνο δυνατό τρόπο μία αναδιάρθρωση χρέους.
Στον απόηχο της συνάντησης των ηγετών της ΕΕ στις 27 Οκτωβρίου και μόλις η γερμανική τηλεόραση δημοσίευσε την πληροφορία πως η Μέρκελ έπεισε τις τράπεζες να αποδεχτούν το κούρεμα με αντάλλαγμα τη μετατροπή του δικαίου των ελληνικών ομολόγων από ελληνικό σε αγγλικό, δημοσίευσα το άρθρο με τίτλο “Ελληνικό το δώρο της Μέρκελ στις τράπεζες για το κούρεμα” όπου παρέθεσα τα στοιχεία όπως αναφέρονται στη μελέτη των τριών πανεπιστημίων που προανέφερα.


Σήμερα, γράφω αυτό το κείμενο αφού πρώτα προώθησα τις μελέτες και το άρθρο της WSJ που αναφέρονται σε αυτό σε Έλληνες δημοσιογράφους, ζητώντας την παρέμβαση τους ώστε το θέμα να φτάσει ως ερώτημα στην Ελληνική Βουλή. Έγινε, πράγματι, συμφωνία μετατροπής του δικαίου που διέπει τα ελληνικά ομόλογα από ελληνικό σε αγγλικό, όπως ανέφερε το γερμανικό κανάλι ARD στις 27 Οκτωβρίου και όπως αναφέρει δημοσίευμα της WSJ σήμερα, 04 Νοεμβρίου και αν ναι γιατί;
Ελπίζω και τα δύο παραπάνω ρεπορτάζ να είναι ανακριβή ή λανθασμένα αλλά φοβάμαι για το τί σημαίνει για τη χώρα αν ισχύει το αντίθετο.


Πάνος Παναγιώτου

Τρίτη 25 Οκτωβρίου 2011

Γ. Βαρουφάκης- Ποιός φοβάται το κούρεμα


"Τι θα σημάνει ένα μεγάλο κούρεμα για τον πολίτη και την χώρα;" Αυτό το ερώτημα έχει σχεδόν αντικαταστήσει την "καλημέρα". Λογικό είναι: Δυο χρόνια τώρα, μέσες άκρες, πολιτικοί και opinion makers μας λένε ότι η διαγραφή μέρους του ελληνικού δημοσίου χρέους (γιατί αυτό σημαίνει "κούρεμα") θα ήταν εθνική καταστροφή. Τώρα που οι ίδιοι, θέλοντας και μη, συζητούν αυτή την εξέλιξη ως αναπόφευκτη, ο κόσμος φοβάται ότι η καταστροφή τελικά ήρθε.


Επειδή η αγωνία είναι διάχυτη, θα πάω κατ´ ευθείαν στο δια ταύτα:



1. Το κούρεμα ήταν αναπόφευκτο από τον Γενάρη του 2010.



2. Η καθυστέρησή του επί δυο σχεδόν χρόνια ζημίωσε την Ελλάδα, φτώχυνε τον μέσο έλληνα, καθυστέρησε την μεταρρυθμιστική διαδικασία στην χώρα μας, συρρίκνωσε ακόμα και μέρος του υγιούς παραγωγικού ιστού, και έβαλε την Ευρώπη σε μια διαδικασία αποδόμησης που απειλεί την Ήπειρό μας. Ακόμα πιο σημαντικό, η διετής καθυστέρηση σημαίνει ότι, αντί η ελληνική κυβέρνηση να χρησιμοποιεί το κούρεμα ως διαπραγματευτικό χαρτί με γνώμονα το συμφέρον της χώρας, σήμερα παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις μεταξύ άλλων μερών που θα προσδιορίσουν το ύψος και την μορφή του κουρέματος και ερήμην των ελληνικών συμφερόντων.



3. Το ύψος του κουρέματος θα κυμανθεί μεταξύ του 60% και του 80%, ανεξάρτητα από το νούμερο που θα ανακοινωθεί αύριο. Μην ξεχνάμε ότι την 21η Ιουλίου είχε αποφασιστεί ότι τα ομόλογα δεν θα κουρευτούν ως προς την ονομαστική τους αξία αλλά απλώς θα επιμηκυνθεί η διάρκεια τους στα 30 χρόνια. Το κούρεμα του 21% που λέγαμε ότι προέκυψε τότε υπολογίστηκε "διαχρονικά", λαμβάνοντας υπ´ όψη τις απώλειες τόκων από την επιμήκυνση. Η διάφορα με το νέο κούρεμα είναι ότι θα κουρευτεί και η ονομαστική αξία. Όπερ μεθερμηνευόμενο, μια διαγραφή του μισού της ονομαστικής αξίας των ομολόγων αντιστοιχεί, διαχρονικά, σε πάνω από 85% κούρεμα.



4. Αν το κούρεμα μπορούσε να γίνει χωρίς να έρθει πακέτο με άλλες εξελίξεις, τότε όσο μεγαλύτερο τόσο καλύτερα για την Ελλάδα και τους έλληνες. Όπως και στην περίπτωση της General Motors η οποία κούρεψε το 90% του χρέους της, το 2009, για να καταφέρει να ξανασταθει στα πόδια της, το κούρεμα δίνει στον υπερχρεωμένο την ευκαιρία της ανάκαμψης.



Οπότε; Το κούρεμα είναι αναπόφευκτο, πρέπει να είναι μεγάλο (για να έχει νόημα) και οι επιπτώσεις του στην ζωή μας, εδώ που φτάσαμε μετά από την διετή  καθυστέρηση, εξαρτάται από το πακέτο εξελίξεων μέσα στο οποίο θα μας έρθει. Ας δούμε τις πιο σημαντικές από αυτές:


Α. Επίπτωση στις τράπεζες: Εξ αρχής, όσοι μας έλεγαν ότι ένα κούρεμα θα ήταν καταστροφικό, επιχειρηματολογούσαν πως θα έπληττε τις τράπεζες (που είναι εκτεθειμένες πράγματι παρά πολύ στο δημόσιο χρέος της χώρας). Ο κόσμος άκουγε αυτό το επιχείρημα, φοβόταν για τις καταθέσεις του, και έτσι απευχόταν το μεγάλο κούρεμα. Άποψη μου ήταν και παραμένει ότι οι τράπεζες είναι πτωχυμένες ανεξάρτητα του κουρέματος και πως όσο πιο γρήγορα επανακεφαλαιωποιηθούν από το EFSF τόσο το καλύτερο. Όσο για τις καταθέσεις, παραμένουν ασφαλείς όσο υπάρχει το ευρωσύστημα και η Γερμανία δεν φεύγει από αυτό. Άρα, το μέγεθος του κουρέματος δεν απειλεί τις καταθέσεις παρά μόνο το δικαίωμα των τραπεζιτών να παραμείνουν στο τιμόνι τραπεζών που πτωχεύσαν υπό την πρωτοκαθεδρία τους. Συμβουλή: Μην αφήνετε τους τραπεζίτες να σας πείθουν πως τα συμφέροντα τους ταυτίζονται με τα δικά σας. Εκείνοι έχουν λόγο να τρέμουν το κούρεμα. Οι καταθέτες όχι.
Β. Επίπτωση στα ασφαλιστικά ταμεία: Πράγματι, τα ασφαλιστικά ταμεία είναι και αυτά εκτεθειμένα στο ελληνικό δημόσιο χρέος και μια μεγάλη διαγραφή του τελευταίου θα εντείνει τα μεγάλα προβλήματα που ήδη αντιμετωπίζουν. Θα μου επιτρέψετε όμως να πω ότι η βιωσιμότητα των ασφαλιστικών  ταμείων θα εξαρτηθεί από την τιθάσευση της ύφεσης. Όσο η απασχόληση μειώνεται, μειώνονται οι εισφορές και τα ταμεία οδηγούνται στην πτώχευση ακόμα και χωρίς κούρεμα. Με απλά λόγια, δεδομένου ότι το κούρεμα είναι αναγκαία, αν και όχι ικανή, συνθήκη για την αντιμετώπιση της κρίσης στην Ελλάδα, το επιχείρημα εναντίον του κουρέματος για χάρη των ταμείων δεν στέκει.

Γ. Επίπτωση στην Ιταλία και στην Ισπανία: Μην ξεχνάμε ότι η ανόητη συμφωνία της 21ης Ιουλίου έριξε στον Καιάδα της Κρίσης τις δυο αυτές χώρες βάζοντας την ευρωζώνη στην τελική ευθεία της αποδόμησης. Το ερώτημα λοιπόν που πρέπει να μας απασχολεί πάνω από όλα αφορά τον αντίκτυπο που θα έχει το νέο ελληνικό κούρεμα στην βιωσιμότητα του Ιταλό-ισπανικου χρέους. Δυο είναι τα σημεία που μας καίνε, ως έλληνες. Πρώτον, η ισχυρή πιθανότητα να προσπαθήσει η Γερμανία να  καταστήσει το ελληνικό κούρεμα τόσο κακό ως προηγούμενο, ώστε να μην περάσει από το μυαλό των Ιταλών ότι ένα δικό τους κούρεμα θα ήταν μια λύση για την γειτονική χώρα. Δεύτερον, η επικείμενη συμφωνία να είναι τόσο σαθρή όσο εκείνη του Ιουλίου που να πυροδοτήσει μια νέα, εκρηκτικότερη φάση της Κρίσης που θα οδηγήσει την ευρωζώνη σε περιπέτειες που δεν θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να ανασάνει, όπως θα έπρεπε, από το κούρεμα.


Συμπερασματικά, να μην φοβόμαστε το κούρεμα και να μην θεωρούμε ότι όσο πιο μεγάλο τόσο χειρότερα για εμάς. Το κούρεμα έπρεπε να έχει γίνει πριν δυο χρόνια, ή τουλάχιστον να το έχουμε χρησιμοποιήσει ως διαπραγματευτικό μέσο. Τι θα σημάνει τώρα πια για την καθημερινότητα του πολίτη δεν εξαρτάται από το ποσοστό που θα ανακοινωθεί. Εξαρτάται (1) από τον αντίκτυπο που θα έχει στην Ιταλία και στις Γάλλο-γερμανικές τράπεζες και (2) από το κατά πόσον οι πλεονασματικές χώρες θα προσπαθήσουν να συνδέσουν το κούρεμα με μέτρα που στόχο δεν θα έχουν την βελτίωση της ελληνικής οικονομίας αλλά νέες τιμωρίες για τους έλληνες προς παραδειγματισμό των Ιταλών. Για αυτό τον λόγο, έστω και στην ύστατη αυτή στιγμή καλώ την κυβέρνηση να διανοηθεί, για πρώτη φόρα, να πει ένα μεγάλο ΌΧΙ. Μόνο έτσι το κούρεμα θα δώσει στην χώρα, αντί να της κόψει κι άλλο την, ανάσα που τόσο έχει ανάγκη.