Κυριακή 15 Ιανουαρίου 2012

ΓΙΏΡΓΟΣ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ


Διαφορετικές Ανάγκες, ενώ περπατούν μαζί
κουβεντιάζουν χώρια



Με απωθεί και με πικραίνει αφάνταστα ο κυνικός σαρκασμός που καλύπτει τον εγωκεντρισμό των κυβερνώντων μέχρις σημείου απώλειας της αίσθησης των κοινωνικών ευθυνών.


Πάντα με εξόργιζε η υποτίμηση του λαού και της χώρας. Μας είπαν λαό ψεύτη, ιδιοτελή, φαγά, ραγιά, καιροσκόπο, κλέφτη και ό,τι άλλο που μπορεί να μας κάνει να θέλουμε να κρύψουμε το πρόσωπό μας από την ταπείνωση και την ένοχη ντροπή.


Την χώρα μας την βάφτισαν χλευαστικά «Ψωροκώσταινα», δηλαδή ζητιάνα, ανίκανη κι ανήμπορη. Η Ψωροκώσταινα ήταν υπαρκτό πρόσωπο, μια μοναχική γραία που ζούσε επαιτώντας στο Ναύπλιο την εποχή της Επανάστασης του 1821. Αλλά όταν τότε η επαναστατική Κυβέρνηση έκανε έρανο για τις ανάγκες του αγώνα αυτή πρώτη έτρεξε να δώσει το μοναδικό της τάλιρο για την Ελλάδα. Αυτή είναι η ψυχή του λαού που δίνει για την πατρίδα από το υστέρημά του και όχι από το περίσσευμα του! Πού είναι λοιπόν τώρα, στις δύσκολες ώρες, οι εφοπλιστάδες, οι μεγαλοβιομήχανοι, οι μεγαλέμποροι και οι κάθε λογής μεγαλόσχημοι; Δυστυχώς οι περισσότεροι, αντί να βάλουν το χέρι βαθειά στην τσέπη και να βοηθήσουν την -από τα μέσα- «προδωμένη» χώρα, βάζουν ξένες σημαίες στα πλοία των, άλλοι φτιάχνουν off shore εταιρίες σε νησιά των ωκεανών και άλλοι εισφοροδιαφεύγουν και φοροδιαφεύγουν εντός της χώρας πάνω από 42 δις ευρώ τα βεβαιωμένα χρέη εκ των οποίων τα 37 είναι των Α.Ε.


Και όμως η ανάλγητη «τριμερής» κυβέρνηση επιμένει για να χορτάσει την δίψα των δανειστών τοκογλύφων, να φορτώνει και τα λιανά και τα χοντρά στους φτωχούς εργατοϋπαλλήλους και συνταξιούχους. Τα νέα μέτρα εναντίον των λαϊκών εισοδημάτων είναι τόσα πολλά και παράλογα που, άν ζούσε ο λόγιος Σουρής θα ξανάγραφε σκωπτικά : «φόρον βάλαν εις το κάτουρον, φόρον και εις το κλάμμα. Θα τα βάλουν χωριστά ή και τα δυο αντάμα;- όμως το μόνον εξαιρέσιμον είν’ το υπαίθριον χέσιμον!». Και όμως οι δεινόσαυροι τοκογλύφοι όσο μεγαλώνουν τόσο πιο πολύ η πείνα τους γίνεται εντονότερη. Δανείζουν υποχρεωτικά τους λαούς μέσω των κρατών δηλαδή των πολιτικών κομματικών μηχανισμών που φαίνεται πως έχουν πολλούς τρόπους να τους ελέγχουν. Παράδειγμα η Ε.Κ Τράπεζα δανείζει με 1% επιτόκιο άλλες τράπεζες - για την ακρίβεια 583 ευρωπαϊκές – ύψους δανείων 489 δις ευρώ και αυτές με τη σειρά τους δίνουν με επιτόκιο 7%. Στις ΗΠΑ ο πρώην πρόεδρος Μπούς με την έναρξη της κρίσης το 2008 έδωσε εντολή στην FED(εκδοτική τράπεζα) να δώσει 700 δις δολάρια ( σχέδιο Πόλσον). Αποδείχτηκε αργότερα μέσω δικαστηρίου πως είχε δώσει μυστικά άλλα 500 δις δολάρια με επιτόκιο – κρατηθείτε- 0,01%!!! Δηλαδή 700 φορές κάτω από ότι δανείζουν την Ελλάδα και τις άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου.


Να γιατί οι χώρες που δανείζονται υποχρεωτικά και μάλιστα με τοκογλυφικούς όρους, για να κλείσουν τους προϋπολογισμούς των αναγκάζονται να κόβουν τις δημόσιες επενδύσεις, να ψαλιδίζουν τις κοινωνικές παροχές, να εξανεμίζουν τους μισθούς και τις συντάξεις, να βάζουν άγρια χαράτσια, να αρρωσταίνουν την οικονομία βυθίζοντάς την στην ύφεση και να διογκώνουν επικίνδυνα την ανεργία. Αποδείχτηκε ακόμη και στους πλέον κακόπιστους πως η συνταγή υπέρβασης της κρίσης δεν οδηγεί στην ανάκαμψη. Όσα σκληρά μέτρα λιτότητας κι αν λάβουν, όσες «τρόικες» και να φέρουν, όσους νόμους και να ψηφίσουν, η χρεοκοπία είναι αναπόφευκτη. Η κρίση είναι σύμφυτη με το άδικο οικονομικό σύστημα του αλόγιστου κέρδους και της άγαν άδικης διανομής των εισοδημάτων.


Η συσσώρευση του πλούτου σε λίγα χέρια δεν μπορεί να καταναλωθεί, τουτέστιν ή πρέπει να τον καταστρέψουν ή με ένα μεγάλο πόλεμο ή με μείωση της παραγωγής μέχρι να καταναλωθούν τα προηγούμενα. Τούτο είναι που κάνει εξοντωτικό τον ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων που για να επιβιώσουν εκμεταλλεύονται όλο και με σκληρότερους όρους τον παράγοντα εργασία. Τα φαινόμενα ανεργία, αύξηση του χρόνου εργασίας, μείωση των μισθών, ανασφάλιστη εργασία, εισαγωγή φτηνής εργασίας, μείωση κοινωνικών παροχών και γενικότερα αφαίρεση εργατικών δικαιωμάτων που έχουν κατακτηθεί με σκληρούς και συχνά αιματηρούς αγώνες, όλα φανερώνουν πως το οικονομικό σύστημα παγκοσμιοποιημένο έχει φτάσει στην πιο ακραία έκρηξη των αντιφάσεων που το διέπουν.


Προς το παρόν η οικονομία των ΗΠΑ μπορεί λόγω της υπεροπλίας να διαθλά και να διαχέει την δική της κρίση στις άλλες χώρες του κόσμου, κάνοντας τοπικούς πολέμους μέσω των επεμβάσεων δήθεν για την ασφάλεια και την προστασία των λαών από δικτάτορες ή τρομοκράτες. Μπορείς να εκδίδει άνετα πληθωριστικό δολάριο και να το απλώνει στις άλλες οικονομίες ελέγχοντας την εμπορία των πετρελαίων και των άλλων πηγών ενέργειας. Ταυτόχρονα υποχρέωσαν τις εγκάθετες και απολύτως εξουσιαζόμενες κυβερνήσεις, να αγοράσουν την τελευταία δεκαετία, διπλάσιες αξίες όπλων παρά την εξαθλίωση των λαών τους. Λόγου χάριν η Αφρική πληρώνει κάθε χρόνο το 50% του πλούτου που παράγει για την αποπληρωμή των χρεών παρότι τα πραγματικά χρέη τα έχει πληρώσει πάνω από δέκα φορές!!


Και όμως υποχρεώνουν τους δύστυχους λαούς της να αγοράζουν νέα όπλα με την πολιτική του «διαίρει και βασίλευε» ενώ γνωρίζουν ότι μαστίζονται από την έλλειψη νερού, τροφίμων αλλά και από επικίνδυνες μεταδοτικές αρρώστιες όπως το AIDS. Πρόσφατα η Σαουδική Αραβία υποχρεώθηκε να παραγγείλει όπλα του γιγαντιαίου ποσού των 29 δις δολαρίων από τους κολοσσούς, την Boeing, την Lockheed και την Northrop. Μην ξεχνάμε πως και στην χώρα μας, μεγάλη μερίδα από το εθνικό μας χρέος κατέχουν οι δαπάνες των υπέρογκων εξοπλιστικών προγραμμάτων.


Τί θα γίνει όμως με την Ευρωπαϊκή Ένωση που προ πολλού χρόνου έπαυσε να είναι ανταγωνιστική- πλην της Γερμανίας; Θα ακολουθήσει την πολιτική των αυστηρών μέτρων λιτότητας που οδηγεί τις οικονομίες των χωρών σε μακροχρόνια ύφεση με όλα τα οδυνηρά επακόλουθα, ή θα βάλει μπροστά την εκδοτική μηχανή του ευρώ; Αν συνεχίσει στην πολιτική Μέρκελ-Σαρκοζί, είναι σχεδόν βέβαιο πως μεγάλες χώρες του νότου θα οδηγηθούν σε χρεοκοπία και προκειμένου να υπερασπίσουν την πιθανή λιμοκτονία των λαών τους θα επανέλθουν στα εθνικά των νομίσματα. Τότε ίσως οι υπερόπτες Γερμανοί θα καταλάβουν πως η δική τους ανάπτυξη στηρίχτηκε στην κατάργηση των δασμών, την τεχνητή πελατεία μέσω των δανείων και εν τέλει στην φτώχεια των Νοτίων.


Επομένως η μόνη σώφρων λύση σε ευρωπαϊκό επίπεδο μοιάζει να είναι η εξής, το πολιτικό σύστημα ν’απαλαχθεί από την λαβίδα των χρηματιστών τοκογλύφων και να υπερασπίσει τα συμφέροντα των λαών που μοχθούν και παράγουν τεράστιο πλούτο αλλά, τί ειρωνεία!, δεν μπορούν να καταναλώσουν! Για παράδειγμα, στις αποθήκες και τα ψυγεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπάρχουν σκονόγαλα και κρέατα για 20 χρόνια, οι Ιταλοί του νότου κυκλοφορούν ακόμη με Φιατάκια του 1970 και οι Έλληνες πριν λίγες μέρες κατέθεσαν 400.000 πινακίδες αυτοκινήτων με αλυσιδωτές αντιδράσεις στην οικονομία της χώρας. Να λοιπόν το ζητούμενο αν δεν θέλουμε την Ευρώπη να φτάσει στα «εξ ών συνετέθη». Μεταφορά τεχνολογίας και επενδύσεις στις χώρες του Νότου, εξίσωση μισθών και συντάξεων με αυτών του Βορρά, κεντρικός έλεγχος των τραπεζών και χαμηλότοκος δανεισμός σε παραγωγικούς τομείς σύμφωνους με την γεωμορφία της κάθε χώρας και τέλος μια ισχυρή ομοσπονδιακή κυβέρνηση που θα στηρίζεται στην δημοκρατική έκφραση των πολιτών και θα έχει δικό της στρατό που να εγγυάται τα σύνορα των χωρών της. Φοβούμαι πως όσο μένει η Ε.Ε δορυφόρος των ΗΠΑ, τα προβλήματα θα μεγαλώνουν και η τραπεζοχρηματιστική αρρώστια θα απλώνεται ως νέο «φάντασμα» πάνω από την Ευρώπη, μολύνοντας την πραγματική οικονομία μέχρις σημείου που δείχνει πως έγινε ασυγκράτητη αυτοκτονική προσπάθεια όλων όσων θέλουν να γλυτώσουν από την σχιζοφρένεια.



Γενάρης 2012, Πεντέλη

 ΓΙΏΡΓΟΣ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ

 

ΣΠΙΘΑ ΝΕΑΣ ΠΕΝΤΕΛΗΣ – ΠΕΝΤΕΛΗΣ – ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ

Τηλ επικοινωνίας 210-6138264
Κινητό 693-6.000.000

e-mail: radiocom@otenet.gr

Παρασκευή 13 Ιανουαρίου 2012

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ:

Tα 10 αναπάντητα ερωτήματα ενός καθηγητή του Αριστοτελείου

Tα 10 αναπάντητα ερωτήματα ενός καθηγητή του Αριστοτελείου


Tα 10 αναπάντητα ερωτήματα ενός καθηγητή του Αριστοτελείου

Ερωτήσεις που δεν απαντώνται:
Έχετε δανείσει 100 ευρώ σε έναν με μισθό 100 ευρώ και 500 ευρώ σε κάποιον με μισθό 1000 ευρώ.
Ο πρώτος σας χρωστάει το 100% του μισθού του ενώ ο δεύτερος σας χρωστάει το 50% του μισθού του.
Βάσει ποιάς λογικής θα κυνηγούσατε τον πρώτο που αδυνατεί να πληρώσει το χρέος του και θα αφήνατε τον δεύτερο που ΜΠΟΡΕΙ να πληρώσει; Γιατί προσπαθείτε να πάρετε τα 100 και όχι τα 500;
 
Αυτό ακριβώς είναι που συμβαίνει με το ΔΝΤ.
Είδα στο διαδίκτυο τον κατάλογο με τα χρέη όλων των χωρών της γης. 

Ενδεικτικά...
-Η Γερμανία με 5 τρις έλλειμμα έχει χρέος στο 155% του ΑΕΠ της.
-Η Γαλλία πάλι με 5 τρις έχει χρέος στο 188% του ΑΕΠ της.
-Οι ΗΠΑ με 13 τρις έλλειμμα έχουν χρέος στο 94% του ΑΕΠ τους.
Οπότε είναι προφανές ότι δεν έχει τόση σημασία το μέγεθος του χρέους όσο το ποσοστό του επί του ακαθαρίστου εθνικού προϊόντος.
Μετά από μερικές ματιές στον πίνακα προκύπτουν κάποιες απορίες:
 
Ερώτηση 1. Πως γίνεται και ενώ το Λουξεμβούργο, η Αγγλία, η Ελβετία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Δανία και η Αυστρία έχουν ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ποσοστό χρέους από εμάς, αυτοί να ΜΗΝ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ σώσιμο, αλλά αντίθετα έρχονται να σώσουν εμάς;
 
Ερώτηση 2. Πως γίνεται το Αφγανιστάν με περίπου μισόν αιώνα συνεχείς πολέμους να έχει μόνο 23% του ΑΕΠ του χρέος, την στιγμή που ξέρουμε ότι ένας πόλεμος μερικών ημερών μπορεί να " ξετινάξει" μία χώρα;
 
Ερώτηση 3. Πως γίνεται να χρωστάνε 29% το Κουβέιτ, 54% το Μπαχρέιν και τα Αραβικά εμιράτα 56% την στιγμή που είναι παγκόσμιοι προμηθευτές πετρελαίου;
 
Ερώτηση 4. Πως γίνεται στην Ελβετία με 271% χρέος, μία απλή καθαρίστρια σε νοσοκομείο (περίπου το 2000) να πληρώνεται με 2000 ευρώ μισθό όσα έπαιρνε την ίδια στιγμή (στα βρώμικα καρβουνο-εργοστάσια της ΔΕΗ) ένας «υψηλόμισθος» τεχνικός, ανώτερης στάθμης εκπαίδευσης, ενταγμένος στα υπερ-βαρέα/ανθυγιεινά με 25 χρόνια προϋπηρεσία;
  

Ερώτηση 5.
 Πως γίνεται η Νορβηγία με 143% χρέος να μην έχει πρόβλημα και να μην χρειάζεται σώσιμο ή περικοπές;
Ένα πραγματικό παράδειγμα από εκεί: Γνωστός μου μετακόμισε στην Νορβηγία πριν δύο χρόνια. Προσέξτε τώρα τι «έπαθε» εκεί:
α) Έπιασε δουλειά σε κουζίνα εστιατορίου σαν ανειδίκευτος και έπαιρνε 2.500 ευρώ τον μήνα μισθό!
β) Μετά τρεις μήνες στην δουλειά δήλωσε ότι ήταν «ψυχικά κουρασμένος» και του έδωσαν αμέσως άδεια 15 ημερών!
γ) Με τις επιστροφές φόρων (κάτι σαν το δικό μας δώρο) πήγε μαζί με την γυναίκα του στο Θιβέτ διακοπές.
δ) Τώρα είναι άνεργος (με την δικαιολογία ότι ΔΕΝ ΤΟΥ ΑΡΕΣΕ εκεί που δούλευε!) και για δύο χρόνια παίρνει 1700 ευρώ τον μήνα!
 
Ερώτηση 6. Γιατί οι παγκόσμιοι δανειστές δεν ανησυχούν μήπως χάσουν τα 13, 5 τρις που χρωστάνε οι ΗΠΑ, τα 2 τρις που χρωστάει το Λουξεμβούργο, τα 9 τρις που χρωστάει η Αγγλία (κλπ, κλπ) αλλά ανησυχούν για τα 500 δις που χρωστάμε εμείς;
 
Ερώτηση 7. Πως γίνεται και ολόκληρος ο πληθυσμός της γης χρωστάει το 98% των χρημάτων του;
 
Ερώτηση 8. Ποιοι έχουν τόσα πολλά ώστε να «αντέχουν» να δανείσουν τόσο πολύ χρήμα;
 
Ερώτηση 9. Πού τα βρήκαν τόσα χρήματα;
 
Ερώτηση 10. Γιατί τα χρήματά τους δεν συμμετέχουν στο ΑΕΠ της χώρας τους;
 
Τελικά μήπως τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι η παγκόσμια οικονομία δεν είναι παρά μία τεράστια φούσκα,ενώ το χρήμα είναι ψεύτικο, τυπωμένο στα άδυτα των πολυεθνικών τραπεζών μόνο και μόνο για να επιτευχθεί ένας παγκόσμιος έλεγχος ; 
 
Prof. Konstantinos Tokmakidis
Aristotle University of Thessaloniki 
Greece 

Τρίτη 10 Ιανουαρίου 2012


ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ  Hμερομηνία :  29-10-11             Eκτύπωση |   e-mail
Το θεμελιώδες έλλειμμα της οικονομίας

Του Πασχου Μανδραβελη

Αν φέτος όλα τα πράγματα πάνε καλά, η Ελλάδα θα έχει έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών περί τα 20 δισ. ευρώ. Αυτό σε απλά ελληνικά σημαίνει ότι, αφού καταναλώσουμε τη δική μας παραγωγή, φάμε τα λεφτά των εξαγωγών, ξοδέψουμε ό,τι άφησαν οι τουρίστες, όσα έφερε η ναυτιλία, όσα εμβάσματα έστειλαν οι Ελληνες του εξωτερικού, όσες επιδοτήσεις πήραμε από την Ε.Ε. κ.ά., θα χρειαστούμε άλλα 20 δισ. ευρώ για να διατηρήσουμε το σημερινό επίπεδο διαβίωσης.
Πού θα βρεθούν αυτά τα λεφτά; Από τον εξωτερικό δανεισμό· κυρίως κρατικό, αλλά και ιδιωτικό. Οπότε έχει εν μέρει δίκιο ο κ. Καρατζαφέρης, ο οποίος διακηρύσσει ότι προτιμά να πεινάσουμε (εμείς, όχι αυτός) για να διατηρήσουμε την κατά τον ίδιο «εθνική ανεξαρτησία». Αν κάνουμε στάση πληρωμών, πρέπει να βρούμε 20 δισ. για να αναπληρώσουμε αυτά που δεν θα μπορούμε να βρούμε από τις αγορές ή τις άλλες χώρες της Ε.Ε. Κι αυτά τα 20 δισ. δεν πάνε μόνο σε αυτοκίνητα και iPad. Xρειάζονται για να αγοράζουμε ένα εκατομμύριο τόνους σιτηρά και 500.000 τόνους καλαμπόκι κατ’ έτος. Ενα δισεκατομμύριο ευρώ δίνουμε για εισαγωγές κρέατος και 13,5 δισ. δώσαμε το 2010 για αγορές πετρελαιοειδών. Ακολουθώντας «φιλολαϊκές» πολιτικές όλα αυτά τα χρόνια και δίνοντας φθηνά το πετρέλαιο θέρμανσης, δημιουργούσαμε αντικίνητρα για εξοικονόμηση ενέργειας (π.χ. μόνωση σπιτιών) ή για υποκατάσταση του πετρελαίου από εναλλακτικές πηγές (γεωθερμία, ήλιος, αέρας).
Σύμφωνα με την απάντηση που έδωσε στον ευρωβουλευτή του Συνασπισμού κ. Δημήτρη Παπαδημούλη ο τότε επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων κ. Χοακίν Αλμούνια, το 2005 η Ελλάδα κάλυπτε το 57,5% των ενεργειακών της αναγκών από το πετρέλαιο, όταν το αντίστοιχο ποσοστό στην Ε.Ε. των 27 (που έχει και πολλές βόρειες χώρες) ήταν 36,7%. Και το πιο τραγικό δεν είναι αυτό. Είναι ότι την εποχή των εύκολων, δανεικών και παχέων αγελάδων (2000 - 2005) η Ε.Ε. μείωσε την εξάρτησή της από το πετρέλαιο κατά μία ποσοστιαία μονάδα, ενώ η Ελλάδα την αύξησε ισόποσα!

Παραγωγή και κατανάλωση
Το πρόβλημα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών λύνεται με δυόμισι τρόπους. Ο πρώτος είναι να αυξήσουμε την παραγωγή στο επίπεδο της κατανάλωσής μας. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει κατ’ ανάγκη να παράγουμε ό,τι καταναλώνουμε· η παραγωγή σιταριού, για παράδειγμα, γίνεται πολύ πιο φθηνά στις αχανείς εκτάσεις της Ουκρανίας ή του Καναδά, σε σχέση με τα μικρά χωράφια της Ελλάδος. Σημαίνει όμως ότι πρέπει να παράγουμε άλλα πράγματα, που θα εξάγουμε και με τα λεφτά των εξαγωγών να αγοράζουμε όσα εισάγουμε. Μπορούμε επίσης να υποκαταστήσουμε εισαγωγές· η κατανάλωση π.χ. πετρελαίου μπορεί να μειωθεί δραστικά με μικρές επενδύσεις μόνωσης στις κατοικίες ή τη χρήση εναλλακτικών πηγών ενέργειας.
Σήμερα, όμως, η ελληνική οικονομία είναι προσανατολισμένη στην παραγωγή υπηρεσιών προς αλλήλους. Ακόμη κι αν οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι εκατοντάδες χιλιάδες δικηγόροι, μηχανικοί, διαφημιστές, δημοσιογράφοι, λογιστές, μικρέμποροι κ.λπ. παρήγαν άριστες υπηρεσίες, στο τέλος της ημέρας θα έπρεπε, να φάνε, να ντυθούν, να ζεσταθούν. Αν δεν υπάρχει η παραγωγική βάση της οικονομίας που να στηρίξει τον τομέα των υπηρεσιών, ο τομέας των υπηρεσιών δεν μπορεί να φτιάξει από τον αέρα προϊόντα. Εκτός αν αυτός είναι εξωστρεφής, φέρνει δηλαδή λεφτά απ’ έξω, όπως είναι στην Ελλάδα ο τουρισμός και η ναυτιλία.
Δυστυχώς, τα άφθονα δανεικά που εισέρρεαν στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια δημιούργησαν την ψευδαίσθηση ότι ο τομέας των εσωτερικών υπηρεσιών μπορεί να διογκώνεται εσαεί χωρίς να χρειάζεται κανείς να παράγει είτε πραγματικά προϊόντα είτε υπηρεσίες προς εξαγωγή. Η δε στροφή μεγάλου μέρους του παραγωγικού πληθυσμού στον τομέα των εσωστρεφών υπηρεσιών δημιούργησε επιπλέον εμπόδια στην πραγματική παραγωγή.

Υπηρεσίες και διαφθορά
Ετσι, για να επιβιώνει και να ακμάζει ο τεράστιος αυτός τομέας των υπηρεσιών έπρεπε να μετέρχεται δύο τρόπους. Ο πρώτος ήταν η διαφθορά και ο δεύτερος η νομοθετημένη απομύζηση εισοδημάτων από τους πολίτες. Ο μικρέμπορος έπρεπε να φοροδιαφύγει («δεν βγαίνει αλλιώς το μαγαζί»), ο γιατρός να συνταγογραφήσει περισσότερο, ο φαρμακοποιός να έχει νομοθετημένο υψηλό ποσοστό κέρδους, ο δικηγόρος να παρίσταται ακόμη κι εκεί όπου δεν χρειάζεται ώστε να εισπράττει το παράβολο, ο μηχανικός να εκδίδει αζημίως και υποχρεωτικώς για τους πολίτες πιστοποιητικά που κανείς δεν κοιτά, δεν ελέγχει και κανείς δεν χρειάζεται κ.ο.κ.
Με άλλα λόγια, οι Ελληνες πολίτες υποχρεωτικώς χρηματοδοτούσαν αυτή την τεράστια αγορά εσωτερικών υπηρεσιών από την ύπαρξη ενός δαιδαλώδους συστήματος κλειστών επαγγελμάτων.
Το πρόβλημα όμως ήταν ότι όλα αυτά –διαφθορά, παράβολα, πιστοποιητικά κ.λπ., που χρησίμευαν μόνο για να συντηρούνται οι στρατιές δικηγόρων, φαρμακοποιών, μηχανικών, δημοσιογράφων κ.ά.– ήταν επιπλέον εμπόδια για όσους ήθελαν πραγματικά να παράγουν είτε για την εσωτερική είτε για την εξωτερική αγορά.
Το αποτέλεσμα ήταν να συρρικνώνεται κι άλλο ο παραγωγικός τομέας, να δημιουργείται ανεργία, η οποία αντιμετωπιζόταν με τη διόγκωση του τομέα των υπηρεσιών· είτε με προσλήψεις στο κράτος είτε με επιπλέον κρατική «προστασία» άλλων κλάδων υπηρεσιών. Το επιπλέον κράτος και η επιπλέον «προστασία» του τομέα των υπηρεσιών δημιουργούσε νέα εμπόδια στην υγιή επιχειρηματικότητα κ.ο.κ. Ο φαύλος κύκλος φρέναρε απότομα, μόλις έκλεισε ο τροφοδότης λογαριασμός του συστήματος, δηλαδή τα δανεικά από τις αγορές. Και σήμερα δανειζόμαστε (ελέω Μνημονίου), αλλά όχι τόσο, όσο τουλάχιστον χρειάζεται για να αναπαραχθεί και να διογκωθεί το μοντέλο.
Ετσι τώρα η ελληνική οικονομία έχει μπει στο ήμισυ τής κατά Σουμπέτερ δημιουργικής καταστροφής. Επειδή λείπει η άπλετη ρευστότητα που προσέφεραν τα δανεικά, τα μικρομάγαζα κλείνουν. Ολος ο τομέας αυτών των εξωτικών υπηρεσιών ξεφουσκώνει (αυτή η χώρα έχει 26 καταγεγραμμένες εταιρείες δημοσκοπήσεων!) και απομένει το δεύτερο κομμάτι, να γίνει δηλαδή αυτή η καταστροφή δημιουργική. Εδώ όμως μπαίνει η εγκληματική ολιγωρία της κυβέρνησης, η οποία αντί να απελευθερώσει την οικονομία, όλη μέρα κοσκινίζει. Ετσι, η χώρα ζει την αναγκαία καταστροφή ολόκληρων κλάδων, αλλά δεν έχει την ελευθερία ανάταξής της. Κι αυτό, επειδή διάφοροι συνδικαλιστές εκβιάζουν και έμφοβοι υπουργοί υποκύπτουν.

Υποτίμηση: εντός, εκτός και επί τα αυτά
Ο δεύτερος τρόπος εξισορρόπησης του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών είναι αυτός που ζούμε τώρα. Είναι η μείωση της κατανάλωσης στο επίπεδο της παραγωγής μας. Το έλλειμμα των 20 δισ. αναγκαστικά θα μηδενιστεί. Είτε σε μία μέρα διά της χρεοκοπίας είτε σταδιακά με τη μείωση των δανεικών. Οχι μόνο των κρατικών, αλλά και των ιδιωτικών. Ηδη πολλές ελληνικές εταιρείες έχουν προβλήματα στις εξωτερικές αγορές· οι εγγυητικές επιστολές ελληνικών τραπεζών δεν γίνονται δεκτές και ξένες τράπεζες δεν δανείζουν ελληνικές επιχειρήσεις, επειδή φοβούνται ότι η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει.
Αυτός είναι ο κατήφορος που ζούμε σήμερα και το πρόβλημα είναι ότι, αντί να φρενάρουμε, τον επιταχύνουμε. Οι συντεχνίες παλεύουν δυναμικά για μεγαλύτερα κομμάτια της συρρικνούμενης πίτας (χαρακτηριστική είναι η απεργία των δικηγόρων για να συντηρήσουν την υποχρεωτική παράστασή τους ακόμη και εκεί όπου δεν χρειάζονται), ενώ πολλάκις ο αγώνας τους επιφέρει σημαντικά πλήγματα στους μόνους τομείς που φέρνουν λεφτά στην οικονομία, δηλαδή στον τουρισμό και στη ναυτιλία. Η Ελλάδα όχι μόνο δεν μπαίνει σε τροχιά αυξημένης παραγωγικότητας, αλλά οι καθημερινές διαμαρτυρίες ροκανίζουν την όποια εξωστρέφεια της οικονομίας.
Τέλος, ο μισός τρόπος που προαναφέραμε για την εξισορρόπηση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών είναι αυτός που συνήθως κάνουν όλες οι χώρες. Καταλήγουν κάπου στο ενδιάμεσο της διαφοράς· υφίστανται κάποια αναγκαστική μείωση της κατανάλωσης, αλλά το στοίχημά τους είναι να καλύψουν όσο μεγαλύτερη διαφορά μπορούν διά της αυξημένης παραγωγής. Σ’ αυτό συμβάλλουν όλοι. Η κυβέρνηση απελευθερώνοντας την οικονομία, η αντιπολίτευση στηρίζοντας (και ουχί χαιρετώντας τους διάφορους Θύμιους), οι εργαζόμενοι υπογράφοντας νέα κοινωνικά συμβόλαια για την επόμενη μέρα της οικονομικής ανάκαμψης κ.λπ. Στην Ελλάδα, όχι μόνο δεν ανεβάζουμε την παραγωγή για να συναντήσει όσο πιο ψηλά γίνεται την κατιούσα κατανάλωση, αλλά κάνουμε ό,τι μπορούμε για να παράγουμε λιγότερο, με δευτερογενή συνέπεια η κατανάλωση να συναντήσει την παραγωγή ακόμη πιο χαμηλά από τα σημερινά επίπεδα.
Παλιότερα υπήρχε κι ένας τρίτος δρόμος για να διορθωθούν τα χάλια στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Η υποτίμηση του νομίσματος. Αυτό μείωνε αφανώς την κατανάλωση. Μπορεί όλοι να έπαιρναν ακέραιους τους ονομαστικούς μισθούς, μόνο που αυτοί οι μισθοί αγόραζαν λιγότερα προϊόντα. Οχι μόνο τα εισαγόμενα, αλλά και τα εγχώρια που χρειάζονταν για την παραγωγή τους εισαγόμενες πρώτες ύλες (π.χ. πετρέλαιο). Οι διάφοροι όψιμοι φίλοι της δραχμής (κυρίως αυτοί που έχουν τα λεφτά τους στο εξωτερικό και περιμένουν μια εθνική καταστροφή για να αγοράσουν φθηνά) αποκρύπτουν ότι τα συναλλαγματικά παιγνίδια βοηθούν βραχυπρόθεσμα την οικονομία αλλά χαντακώνουν μακροπρόθεσμα τους εργαζόμενους.
Ο προσφιλής σε όλους Πολ Κρούγκμαν έγραφε στις 5 Μαΐου 2010: «Ακόμη και με αναδιάρθρωση του χρέους, η Ελλάδα θα έχει μεγάλο πρόβλημα, αναγκασμένη να εφαρμόσει έντονη λιτότητα –προκαλώντας βαθιά ύφεση– μόνο και μόνο για να μειώσει το πρωτογενές έλλειμμα, χωρίς τους τόκους. Το μοναδικό πράγμα που θα περιόριζε την ανάγκη για λιτότητα, ο μόνος δρόμος για την ανάπτυξη είναι περισσότερες εξαγωγές, κάτι που μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν στην Ελλάδα πέσουν δραματικά τα κόστη και οι τιμές σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη». Αυτό λέγεται εσωτερική υποτίμηση και αν, όπως προέβλεψε ο Κρούγκμαν, αποτύχει κι αυτή, τότε δεν απομένει παρά η κανονική υποτίμηση, αλλά εκτός ευρώ.

Παρασκευή 6 Ιανουαρίου 2012

Γεωργόπουλος- Κωνσταντακόπουλος:

ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΡΕΙ Η ΕΥΡΩΠΗ ΤΑ ΛΕΦΤΑ; - των Δημοσθένη Γεωργόπουλου και Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Η πρόταση Κέινς του 1943 και μια αντιπρόταση στο γερμανικό σχέδιο για την ΕΕ

Η ελληνική κυβέρνηση αποδέχθηκε στις 9 Δεκεμβρίου το γερμανογαλλικό σχέδιο για την ΕΕ που από τη μια περιορίζει σημαντικά τα δικαιώματα της χώρας δίνοντας στον αυτοματισμό των αγορών το ρόλο δημοσιονομικής αστυνομίας εντός ευρωζώνης, αφετέρου δεσμεύει την 'Eνωση σε μια μέθοδο αντιμετώπισης της κρίσης χρέους που εμπεριέχει ένα πολύ μεγάλο κίνδυνο να οδηγήσει, κατά το πρότυπο της κρίσης του 1929, σε σοβαρότατη οικονομική κρίση και να ανοίξει τον δρόμο μεσοπρόθεσμα σε πολιτικές λύσεις τύπου Χίτλερ και όχι Ρούζβελτ. Αυτός ο κίνδυνος είναι πολύ μεγαλύτερος για τις περιφερειακές χώρες όπως η Ελλάδα, από ότι για κεντρικές όπως η Γερμανία και επισημαίνεται τώρα από τους μεγαλύτερους οικονομολόγους του κόσμου, χωρίς όμως να ιδρώνει το αυτί της Μέρκελ, του Σαρκοζί ή της Goldman Sachs. Για την Ελλάδα, ο κίνδυνος κατάρρευσης οικονομίας, κράτους, κοινωνίας και, μεσοπρόθεσμα, δημοκρατικού πολιτεύματος και εθνικών προβλημάτων είναι τεράστιος. Η ελληνική κυβέρνηση εξακολουθεί να εγκληματεί έναντι της ελληνικής και της ευρωπαϊκής Ιστορίας, αρνούμενη να πράξει το στοιχειώδες καθήκον της, να επισημάνει δηλαδή επισήμως και δημοσίως ότι το πρόγραμμα που έχει επιβληθεί στη χώρα οδηγεί στην καταστροφή της, με πολύ σοβαρές συνέπειες για όλη την ΕΕ. Δευκολύνει πρακτικά με τη στάση της τις δυνάμεις στην Ευρώπη που ελπίζουν, αβάσιμα, πετώντας την Ελλάδα στα σκυλιά των αγορών, να γλυτώσουν οι ίδιες.
Ειρήσθω εν παρόδω, οι άνθρωποι της Goldman Sachs είναι κυριολεκτικά παντού, όχι πια μόνο στις ΗΠΑ, όπως παληά, αλλά σε όλο τον πλανήτη, με τη χάρη τους να έχει φτάσει έως και την Κίνα. Γίνονται Πρωθυπουργοί, τοποθετούνται επικεφαλής της ΕΚΤ και σε θέσεις κλειδιά σε όλη την πυραμίδα του τραπεζικού και πολιτικού συστήματος. Βετεράνοι της "φίρμας", όπως την αποκαλούν οι Αμερικανοί, ετοιμάζουν τις συνόδους κορυφής της ΕΕ για λογαριασμό της γερμανικής καγκελλαρίας και της γαλλικής προεδρίας, βετεράνος είναι και ο κύριος σύμβουλος του Κάμερον στη Βρετανία.

Αν για την Ευρώπη στο σύνολό της ο κίνδυνος είναι μια πολύ βαθιά ύφεση και μια κατάρρευση ενδεχομένως του ευρώ και της ΕΕ, σε χώρες όπως η δική μας το αποτέλεσμα μπορεί να είναι μια βιβλική καταστροφή. 'Oσοι Ευρωπαίοι πολιτικοί, περιλαμβανομένης της συντριπτικής πλειοψηφίας της ελληνικής πολιτικής τάξης, συμφωνούν με τέτοιες δυνάμει εγκληματικές πολιτικές, από ιδιοτέλεια, προσωπικό ή ταξικό συμφέρον, νεοφιλελεύθερη ιδεολογική τύφλωση, οπορτουνισμό, δειλία ή άγνοια, κινδυνεύουν να μοιραστούν ευθύνες ανάλογες αυτών που οδήγησαν την ήπειρο στον Α' και Β' παγκόσμιο πόλεμο.
Η κυβέρνηση Παπανδρέου, με την άρνησή της να υπερασπιστεί στοιχειωδώς τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα και με το να έχει καταστεί όργανο διαφόρων δυνάμεων του διεθνούς χρηματιστικού κεφαλαίου, έπαιξε ρόλο εξίσου ή περισσότερο σημαντικό με τη γερμανική, στην τωρινή κρίση που συγκλονίζει όλη την Ευρώπη, για να φτάσουν οι "Αγορές" ένα βήμα πριν από τον παγκόσμιο έλεγχο που διακαώς επιθυμούν, η Ευρώπη ένα βήμα πριν από τη διάλυση και η Ελλάδα ένα βήμα πριν από την τελική καταστροφή. Τα ίδια συνεχίζονται grosso modo και με τον Παπαδήμο στη θέση του Παπανδρέου και με τον Σαμαρά και τον Καρατζαφέρη στην κυβέρνηση.

Η τακτική και της προηγούμενης και αυτής της κυβέρνησης, συνειδητά ή ασυνείδητα, υπό την καθοδήγηση του χρηματιστικού κεφαλαίου, είναι να προκαλούν αδιέξοδα και καταστροφές, και να τα επικαλούνται μετά προκειμένου να καταστήσουν πειστικά τρομοκρατικά διλήμματα προς τον ελληνικό λαό, που νοιώθει διαρκώς απειλούμενος με επικείμενη καταστροφή. Ο κ. Παπανδρέου είχε φτάσει στο σημείο να λέει ότι απειλεί την Ευρώπη με το πιστόλι του ΔΝΤ, είχε επιλέξει δηλαδή ως διαπραγματευτική τακτική την απειλή αυτοκτονίας για να μην τον σκοτώσουν.

Με βαριά ευθύνη της ελληνικής κυβέρνησης και όχι μόνο έχει τώρα δημιουργηθεί ένα όλο και πιο βαρύ κλίμα για τη χώρα στην Ευρώπη, ενώ έχουν επικρατήσει πλήρως τα επιχειρήματα των τραπεζών, η ταξικά ιδιοτελής και εσφαλμένη θεωρία ότι το χρέος οφείλεται στις σπατάλες, με τους Γερμανούς να έχουν παραιτηθεί και από οποιαδήποτε απαίτηση εις βάρος του χρηματιστικού κεφαλαίου, προκειμένου να εξασφαλίσουν και τη γαλλική συγκατάθεση. Το να λέγαμε στον κ. Παπαδήμο να οικοδομήσει, χωρίς καμία προετοιμασία, μια πολιτική που δεν πιστεύει, εκ των ενόντων και την τελευταία στιγμή, θα είχε όμως μόνο θεωρητική αξία. Από την άλλη μεριά φανταζόμαστε και ελπίζουμε ότι πλέον έχει αντιληφθεί και ο ίδιος ότι υπάρχει σοβαρότατη πιθανότητα να του μείνει η χώρα στα χέρια, αν εξακολουθήσει να υπογράφει ότι χαρτί βάζουν μπροστά της.

Ζητείστε ασφαλιστική δικλείδα σε αντάλλαγμα του Ναι

Η ελληνική κυβέρνηση είπε ναι στη γερμανική πανευρωπαϊκή λιτότητα. Ας ζητήσει όμως τουλάχιστο σε αντάλλαγμα ένα μηχανισμό αντιστάθμισης, μια ρήτρα ασφαλείας σε περίπτωση που τα πράγματα δεν πάνε καλά και τα θεωρήματα επί των οποίων στηρίζεται η γερμανική πρόταση αποδειχθούν εσφαλμένα, μια εκτίμηση που συμμερίζεται σχεδόν όλη η παγκόσμια οικονομική επιστήμη και ο μισός τουλάχιστο γερμανικός τύπος. Ας κάνουμε αυτό που λένε οι Γερμανοί. Αν όμως εμείς τα κάνουμε και πέσει το ΑΕΠ κατά 20%, η φτάσει η ανεργία το 30%, αν πεινάει ο πληθυσμός, κλείνουν σχολεία και νοσοκομεία, εξαιτίας του προγράμματός τους, και αυξάνεται εντέλει και το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ, αν δηλαδή χρεωκοπήσουμε ως αποτέλεσμα μιας συνταγής που θα ξανααποδειχθεί εσφαλμένη στην πράξη αυτοί τι δεσμεύονται να κάνουν; Η ιδέα άλλωστε ότι εφαρμόζοντας ένα τέτοιο πρόγραμμα θα παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ είναι, όλο και πιο προφανής σαχλαμάρα. Πως θα κρατήσει ο κ. Παπαδήμος την Ελλάδα στο ευρώ, αν η ύφεση του πάει 10% του χρόνου. Ας πει λοιπόν ο πρωθυπουργός της Ελλάδας στη Μέρκελ, μάλιστα, θα κάνουμε αυτά που μας λες, θα δεσμευθείς κι εσύ όμως κατά τρόπο εξίσου ισχυρό και ποστικοποιημένο, όσο και τα Μνημόνια και τα δημοσιονομικά προγράμματα, για αντισταθμιστικά μέτρα αν καταστραφεί η χώρα μου σε περίπτωση που τα εφαρμόσει, αν αποδειχθεί στην πράξη η συνταγή λάθος.

Να προσθέσουμε και κάτι ακόμα. Το να έχει η ΕΕ ρητό και συγκεκριμένο plan B, είναι και προϋπόθεση για οποιαδήποτε πιθανότητα επιτυχίας. Οι αγορές δεν είναι πιο κουτές από τον υπόλοιπο κόσμο. Το γερμανικό σχέδιο κινδυνεύει να καταρρεύσει πριν εφαρμοσθεί, για τον απλούστατο λόγο ότι κανείς κεφαλαιούχος δεν το εμπιστεύεται. Αυτή ακριβώς είναι η κατάσταση που χρειάζονται, όσοι κινούν το παγκόσμιο χρήμα, για να συνεχίσουν τις επιθέσεις. Αν αντίθετα οι κεφαλαιούχοι ξέρουν ότι, σε κάθε περίπτωση, τα ευρωπαϊκά κράτη είναι αποφασισμένα να προστατεύσουν την 'Eνωσή τους και να πάρουν όσα μέτρα χρειαστούν για να υπερασπίσουν τα κράτη της, θα το σκεφτούν δύο και τρεις φορές προτού ακολουθήσουν τα hedge funds και τη Goldman πίσω τους. Αν όντως η Μέρκελ πιστεύει στο σχέδιό της, είναι και ένας τρόπος να του δώσει μια λογική πιθανότητα επιτυχίας. Η άλλη περίπτωση είναι ότι δεν το πιστεύει και ποντάρει στην αποτυχία για να διώξει από την 'Eνωση την περιφέρεια ή, εναλλακτικά, να την κρατήσει στην ευρωζώνη μόνον ως Μπαγκλαντές.

Κρίση χρέους και ανισότητες

Η Μέρκελ βέβαια μπορεί να απαντήσει ότι δεν υπάρχουν λεφτά για να γίνει άλλη πολιτική από αυτή που προτείνει. Είναι όμως έτσι;

Τα προβλήματα της ευρωζώνης και γενικότερα της Δύσης, δεν οφείλονται κυρίως, όπως πρεσβεύει η κυρίαρχη άποψη στα χρέη σπάταλων κρατών και ανοικοκύρευτων ανθρώπων, και που επομένως μόνο με λιτότητα και σκληρή εργασία αντιμετωπίζονται. Πρεσβεύουμε δύο κεντρικές και συμπληρωματικές ερμηνείες : η πρώτη αναφέρεται στην διεύρυνση της ανισότητας στην Δύση, εξαιτίας και της παγκοσμιοποίησης. Αν έχουμε δίκηο και αυτό άλλωστε καταδεικνύει το ελληνικό παράδειγμα του Μνημονίου, η αφαίρεση εισοδημάτων από την μέση και φτωχότερη τάξη στη Δύση, χωρίς παράλληλη αντιστάθμιση στις αντίστοιχες τάξεις του λοιπού κόσμου, θα οδηγήσει τον πλανήτη σε παρατεταμένη κρίση. Θα το είχε κάνει ήδη από 20ετίας αν η πίστωση δεν υποκαθιστούσε την έλλειψη ζήτησης. Αυτή είναι στην πραγματικότητα μια ρίζα της κρίσης χρέους και από αυτή προκύπτει η πρώτη πολιτική πρόταση : επαρκής αναδιανομή εισοδημάτων και πλούτου, αντισταθμιστική απωλειών πάνω από 20ετίας νεοφιλελευθερισμού.

Μια πρώτη επομένως, σημαντικότατη, πηγή πλούτου, προς φορολόγηση και αναδιανομή για χρηματοδότηση ενός κοινωνικού-αναπτυξιακού- Μάαστριχτ , προκύπτει από την απλή επαναφορά στα μερίδια εργασίας έναντι κερδών που επικρατούσαν στις αρχές του 80. Πρόκειται για την κλασσική σοσιαλδημοκρατική ή σοσιαλιστική αντιμετώπιση του κοινωνικού ζητήματος και της ανάπτυξης. Ας την ονομάσουμε ως την "κοινωνική" ή "ταξική" πηγή πόρων για το κοινωνικό Μάαστριχτ.

Βεβαίως, τυχόν εφαρμοζόμενο και επιτυγχάνον, ένα τέτοιο σύστημα αντιστάθμισης μπορεί να προσέκρουε πλέον σε άλλα προβλήματα, λόγω του υπερφιλελεύθερου συστήματος διεθνών ανταλλαγών και ροών κεφαλαίου, που θα όφειλε και αυτό, κάποια στιγμή να μεταρρυθμισθεί. Κάτι τέτοιο μοιάζει τελείως ανορθόδοξο, είναι όμως απόλυτα λογικό. Επί δεκαετίες το διεθνές οικονομικό σύστημα μεταρρυθμίζεται διαρκώς. Γιατί πρέπει πάντα να μεταρρυθμίζεται προς μία συγκεκριμένη κατεύθυνση, της "απελευθέρωσης" και δεν πρέπει ή μπορεί να γίνει αυτό και προς την αντίστροφη, αν η εμπειρία και η ανάγκη μας υποχρεώνει να πάμε εκεί; Καλύτερα δεν είναι να μεταρρυθμίσουμε μόνοι μας το σύστημα, προτού το κάνει μια διεθνής σύρραξη;

Η πρόταση Κέινς

Μια δεύτερη συμπληρωματική ερμηνεία της παρούσας κρίσης, προκύπτει από τις βαθιές ανισορροπίες μεταξύ των διαφόρων μερών της παγκόσμιας οικονομίας, δηλ. την σταθερή ελλειμματικότητα πολλών χωρών ή περιοχών, που αναγκαστικά συνοδεύει την σταθερή πλεονασματικότητα άλλων. Παρακάμπτουμε το πρόβλημα στη παγκόσμια διάστασή του, για να επικεντρωθούμε στην ευρωπαϊκή. Είναι σχεδόν πλήρως αποδεκτό ότι, τα ελλείμματα του ευρωπαϊκού νότου, αποτελούν τα πλεονάσματα του ευρωπαϊκού βορρά, ενώ συνολικά η ευρωζώνη είναι σχετικά ισορροπημένη ως προς το εξωτερικό εμπόριο της. Η ανισορροπία αυτή επιδεινώθηκε με την εισαγωγή του ευρώ. Ελλειμματικές και πλεονασματικές χώρες βολεύτηκαν για μια 10ετία, ώσπου η κρίση χρέους τις έβγαλε από τον λήθαργο, δείχνοντας ότι όχι μόνο οι χρεώστριες, αλλά και οι πιστώτριες χώρες παρασύρονται στην δίνη του. Η Γερμανία επιχειρεί βάναυση εξισορρόπηση, σπρώχνοντας την ευρωζώνη σε βαθειά λιτότητα. Και όμως έχει προταθεί εδώ και 65 χρόνια ένα σχέδιο ικανό να αποτελέσει την λύση στις δομικές ανισορροπίες της ευρωζώνης, χωρίς να οδηγεί παράλληλα σε βαθύτατη κρίση την περιφέρεια και σε νέα ύφεση τον πυρήνα. Πρόκειται για την πρόταση του Κέυνς στην διάσκεψη στο Μπρέτον Γουντς στα 1943-4. Ας την ονομάσουμε "κοινοτική λύση".

Όσοι θυμούνται τις συμφωνίες του Μπρέτον Γουντς για το νομισματικό σύστημα του μεταπολεμικού κόσμου (που κατέρρευσε το 1971 για λόγους όχι άσχετους με την θεμελίωση του), τις ταυτίζουν με τον Κέυνς που προήδρευσε στη διάσκεψη. Οι προτάσεις του όμως δεν επικράτησαν. Το σύστημα του Μπρετον Γουντς με τις παραφυάδες του, το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα, είναι αποτέλεσμα αμερικανικών προτάσεων υπό τον Χ. Ν. Γουάιτ. Κύριο σημείο της λύσης Γουάιτ, ήταν ότι τα ελλειμματικά, υπερχρεωμένα έθνη, έφεραν στο ακέραιο, όλο το βάρος της προσαρμογής στην ισορροπία, ενώ τα πλεονασματικά θα απολάμβαναν τα οφέλη. Το "Διεθνές Ταμείο Σταθερότητας", το ΔΝΤ δηλαδή, θα διατηρούσε σταθερές τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, θα μείωνε τους ελέγχους στο ξένο συνάλλαγμα και θα δάνειζε χρήματα στα ελλειμματικά έθνη. Όσο περισσότερα χρήματα δανείζονταν ένα έθνος τόσο θα αύξανε το επιτόκιο του, ενώ δεν θα υπήρχε όριο στα εξαγωγικά πλεονάσματα. Παράλληλα η Παγκόσμια Τράπεζα θα δάνειζε τα αναγκαία κεφάλαια για την ανάπτυξη. Αν σας θυμίζουν κάτι σύγχρονο τα παραπάνω, καλώς σας θυμίζουν. Παρομοιάζει με το εσωτερικό της ευρωζώνης, και ακόμα παραπάνω σήμερα με το νέο σύμφωνο σταθερότητας. Τα πλεονασματικά κράτη θα βρίσκονται στο απυρόβλητο, χωρίς να καλούνται να συνεισφέρουν ουσιαστικά στην εξισορρόπηση. Τα ίδια στενόμυαλα συμφέροντα έσπρωξαν το 1944 τις ΗΠΑ και σήμερα την Γερμανία στην υιοθέτηση κανόνων πνιγμού του χρεώστη, ωφελώντας βραχυχρόνια τον πιστωτή, εις βάρος του συνόλου μακροχρόνια. Η Γερμανία δεν συλλαμβάνει σήμερα ότι αυτό που λειτούργησε υπέρ της μεταξύ 1950-1980 και μετά το 2000, δηλαδή η σταθερή εξάρτηση από τις εξαγωγές για την ανάπτυξη, αρχικά κυρίως προς τις ΗΠΑ και μετά και προς την ευρωπαϊκή περιφέρεια, δεν θα λειτουργήσει στις 17 ή 27 + χώρες της ΕΕ.

Την ίδια άρνηση είχαν και οι ΗΠΑ το 1944, αλλά ευτυχώς για αυτές παράγοντες εξωγενείς από το σύστημα του Μπρέτον Γουντς, όπως η ισχυρή μεταπολεμική ανάπτυξη και ιδίως η ανάγκη αντιμετώπισης της ΕΣΣΔ, επέβαλαν άλλες ρυθμίσεις (σχέδιο Μάρσαλ, ανοχή συνεχών εμπορικών πλεονασμάτων των ηττημένων χωρών Γερμανία, Ιαπωνία κτλ.) ως την δεκαετία του 1970. Μετά το 1945 υπήρχε φόβος για επανεμφάνιση της ύφεσης στην Ευρώπη όπως ακριβώς μετά τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο και την λιτότητα που έπληξε την Γερμανία, στην οποία επιβλήθηκαν αβάσταχτοι όροι αποζημιώσεων, (σε αντίθεση με την διαγραφή των χρεών της μετά τον Β Παγκόσμιο) και σε συνδυασμό με την κρίση του 29, οδήγησαν στον φασισμό και τον πόλεμο. Οι κίνδυνοι αυτοί μετά το 1945 αποφεύχθηκαν από ένα συνδυασμό μέτρων, μεταξύ των οποίων κεντρική θέση κατείχε ή μη τιμωρία των ηττημένων και η μη εξαθλίωση των χρεωστών. Οι εξελίξεις αυτές δεν απέρρεαν από το Μπρέτον Γουντς, αλλά από μονομερείς ad hoc παρεμβάσεις των ΗΠΑ: σχέδιο Μάρσαλ, διαγραφή χρεών της Γερμανίας, παρατεταμένη ανοχή σε εμπορικές πρακτικές των ηττημένων χωρών που χρέωναν τις ΗΠΑ κτλ. Και αυτές απέφυγαν την αναμενόμενη μεταπολεμική κάμψη, παρά το Μπρέτον Γουντς. Σήμερα τα πράγματα διαφέρουν. Άρνηση μονομερούς διαγραφής χρεών, κανένα σχέδιο Μάρσαλ, για να μην μιλήσουμε για εμπορικές πρακτικές ενίσχυσης των εξαγωγών. Αναμένεται επομένως βύθιση της ευρωζώνης στην κρίση και συνακόλουθη παγκόσμια ύφεση.

Αφήνοντας στην άκρη την επανακάμπτουσα λύση Γουάιτ, ας συγκεντρωθούμε στην απορριφθείσα από τις ΗΠΑ λύση του Κέυνς. Κατ' αυτόν τα έθνη οφειλέτες ελάχιστα επηρεάζουν από μόνα τους το ισοζύγιο πληρωμών τους και τα συσσωρευμένα χρέη τους. Η υποτίμηση του νομίσματος τους για να τονωθούν οι εξαγωγές είναι δευτερεύουσας σημασίας γιατί τα αυξημένα εξαγωγικά οφέλη αντισταθμίζονται ουσιωδώς από τις μειωμένες τιμές (ας θυμηθούμε την ελληνική εμπειρία 1970- 2000, με τις συνεχείς υποτιμήσεις -διολισθήσεις που ελάχιστα βελτίωσαν το εμπορικού ισοζύγιο της χώρας, ενώ πρόσθεσαν ένα συνεχή και επίμονο πληθωρισμό). Τα υπερχρεωμένα έθνη διαθέτοντας το σύνολο των αποταμιεύσεων τους στην αποπληρωμή των χρεών, ελάχιστες δυνατότητες έχουν να επενδύσουν, με αποτέλεσμα επιδείνωση των εξαγωγών τους και επιστροφή στον φαύλο κύκλο. Επιπλέον τα κερδοσκοπικά κεφάλαια, τότε μετακινούμενα υπό προϋποθέσεις, αλλά σήμερα ελεύθερα, εγκαταλείπουν τις υπερχρεωμένες χώρες την στιγμή της μεγαλύτερης ανάγκης τους (όπως γνωρίζουμε καλά σήμερα εμείς). Τώρα στα πλαίσια της ευρωζώνης ακόμα και τα δευτερεύοντα οφέλη της υποτίμησης, γίνονται εξαιρετικά πιο αβέβαια μέσω της εσωτερικής υποτίμησης. Ο Κέυνς συμπέρανε ότι και οι δύο ομάδες χωρών παρέμειναν αγκυλωμένες: οι οφειλέτριες χώρες καταδικασμένες στον φαύλο κύκλο φτώχιας υπερχρέωσης, οι πιστώτριες σε συσσώρευση άγονου από αναπτυξιακή άποψη πλούτου, με τελικό αποτέλεσμα την κρίση. Έτσι πρότεινε τον εξαναγκασμό των πιστωτών - εθνών να ξοδέψουν μέρος του πλεονάσματος τους στις οφειλέτριες χώρες. Με ένα σύστημα που δεν υπάρχει χώρος να αναλυθεί εδώ, θα τιμωρούνταν τόσο τα ελλειμματικά έθνη, όσο και τα πλεονασματικά , με επιβολή επιτοκίου επί των ελλειμμάτων και των πλεονασμάτων τους. Τα πλεονασματικά έθνη θα υποχρεώνονταν σε ανατίμηση του νομίσματος τους ( στην ευρωζώνη σε εσωτερική ανατίμηση, δηλαδή αύξηση μισθών και τιμών, ακριβώς αντίθετα από ότι πράττει η Γερμανία), σε εξαγωγή κεφαλαίων προς τα ελλειμματικά, ακόμα και σε κατασχέσεις των πλεονασμάτων που τυχόν παρέμεναν. Το σύστημα του Κέυνς φτιάχτηκε για να σπάσει τον φαύλο κύκλο, υπερχρέωσης- πλεονασματικότητας- οικονομικής κρίσης. Τα μικρά και προσωρινά χρέη δεν θα εξελίσσονταν σε μεγάλα και μόνιμα και συνακόλουθα η οικονομική και πολιτική ισχύς των πιστωτριών χωρών δεν θα συσσωρεύονταν με την εξάρτηση των οφειλετριών να μεγαλώνει. Ένα σύστημα που στοχεύει στην γενική ευημερία και στην αποφυγή της εξάρτησης, πρέπει να λάβει σοβαρά υπ' όψιν του τις προτάσεις Κέυνς . Δεν είναι τυχαίο που στα 1944 η χώρα που εναντιώθηκε ήταν οι ΗΠΑ. Ούτε είναι τυχαίο, που και η παραμικρή συμμετοχή στα χρέη των οφειλετριών χωρών, βρίσκει αντίθετη την Γερμανία: και οι δύο χώρες θα περιόριζαν την σχετική θέση εξουσίας τους. Όπως εξηγήσαμε οι ΗΠΑ ευνοήθηκαν από τις μεταπολεμικές συγκυρίες , παρά ίσως το σύστημα Μπρέτον Γουντς, για να ηγεμονεύσουν για 25-30 χρόνια. Στην συνέχεια το εγκατέλειψαν για να ανταγωνιστούν τις αναδυόμενες Ιαπωνία, Γερμανία κτλ. Η τύχη απέτρεψε την μεταπολεμική κρίση και εξωτερικά γεγονότα όπως η παρουσία της ΕΣΣΔ, επέτρεψαν την επίφαση της διατήρησης μιας διεθνούς κοινότητας, η οποία άλλωστε βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού σήμερα.
Δυστυχώς για την Γερμανία καμιά ανάλογη τύχη δεν της επιφυλάσσει η μοίρα. Οι σημερινές συνθήκες παγκόσμιας ύφεσης, οι διεθνείς ανταγωνισμοί ισχύος, και η αυτόνομη (;) δράση των αγορών, είναι απίθανο να της επιτρέψουν την ηγεμονία. Οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο καραδοκούν να εκμεταλλευτούν και την παραμικρή δυσαρέσκεια χωρών. Οι αγορές επιδιώκοντας αύξηση κερδών, ενθαρρυμένες από την δουλική στάση απέναντι τους και χωρίς φόβο επιπλέον κουρεμάτων θα αυξήσουν αντί να μειώσουν τα μέσα ευρωπαϊκά επιτόκια εξυπηρέτησης του χρέους και οι "υποδουλωμένες χώρες" θα αναζητήσουν ευκαιρίες απελευθέρωσης πράγματι σκοτεινές εξελίξεις. Ακόμα και αν όλα τα παραπάνω δεν συμβούν, η επερχόμενη λιτότητα θα αποκαλύψει ένα άλλο " χαίνον βάραθρο" πολύ απειλητικότερο από το δημόσιο χρέος: το ιδιωτικό που σχετίζεται πολύ πιο συστηματικά με την παρούσα κρίση και που θα επιδεινωθεί δραματικά με την γερμανικής εμπνεύσεως λιτότητα. Αργά ή γρήγορα η υιοθέτηση της "κοινωνικής" και της "κοινοτικής" λύσης ή παρεμφερών με σχετικά ισοδύναμα αποτελέσματα (π.χ. στην θέση της φορολόγησης το κούρεμα των χρεών), αποτελεί την μόνη διέξοδο για την Ευρώπη. Όσο γρηγορότερα συνειδητοποιηθεί τόσο πιθανότερο είναι να προλάβουμε μια σοβαρότατη πολιτικο-oικονομική επιδείνωση. 'Eνα μονοπάτι, μια γέφυρα ανάγκης προς μια τέτοια ρύθμιση συνιστά και η παραπάνω πρόταση μας για την αμοιβαία και όχι μονομερή δέσμευση ΕΕ και χρεωμένων χωρών.


ΠΗΓΗ http://www.spitha-kap.gr/el/articles/?nid=1899